Un revista-laboratorio dedicá na poesía, proza, ciencia, arte, música, historia, política na papiamentu
El amor, madre, a la patria
No es el amor ridículo a la tierra
Ni a la hierba que pisan nuestras plantas.
Es el odio invencible a quien la oprime.
Es el rencor eterno a quien la ataca.

Jose Martí

12/30/2007

Destino Evidente

Na 1839 e publicista mericano llamá John O’Sullivan a publicá un artículo qu después a crea un bida nobo bou di e título Manifest Destiny. O sea Destino Evidente o Destino Manifiesto. Loque ta sigui aqui tá realmente un abstracto di otro artículo titulá The Great Nation of Futurity (The United States Democratic Review, Volumen 6, Edishón 23, pag. 426-430). Na e siguiente vínculo por haña un facsímil di e artículo original.

http://cdl.library.cornell.edu/cgi-bin/moa/moa-cgi?notisid=AGD1642-0006-46

Destino Evidente tá formulá e filosofía pa cua consciente y subconsientmente, Merca a bira loque e tá awor. E tá e fundamento filosófico, sicológico y consecuentemente ideológico qu a permití un grupo cuminsá colonisá tera di otro hende for di día qu e barcu Mayflower a descargá e peregrínonan (Pelgrim Fathers) na 1620 y qu posteriormente a conducí (después di nan guera di independencia contra Inglatera) na e expanshón occidental. Esaqui a resultá den destrucshón di tríbunan inján y genocidio. Tambe el a resultá den «anecshón» di Florida, cumpramentu di Oregon, guera di invashón y ocupashón di México.[1] Ma tambe e tá e fundamento di Doctrina di Monroe, Roosevelt su corelario na e doctrina di Monroe y Kennedy su New Frontier. E lista tá largu. Nós lo nombra aqui algún:

· Guera spañó-mericano (ocupashón di Filipinas, Cuba, Puerto Rico, Guam, íslanan Carolina)[2]

· Separashón di Panamá for di Colombia

· Invashón di República Dominicano

· Invashón di Grenada

· Invashón di Somalia

· Guera contra Corea

· Guera contra Vietnam

· 1º guera contra Iraq

· Guera contra Afganistán

· 2º Guera contra Iraq

Nós ta boble ripití: esaqui tá un lista mashá limitá di tur e guéranan, intervenshonan, asesinátonan (p.e. Salvador Allende y Ernesto Guevara) etc., etc. ¿Paquico tantu guera, intervenshón, invashón y asesinato? Pues si nós quièr comprondé historia moderno y en especial hegemonía mericano (den combinashón qu su aliado Inglatera y su vasallo fiel Paisnan Abou), anto nós mester tin conocementu adecuado di e documento aquí. Di esaqui calque líder latino-americano tá consciente y tá na su punta di lenga ora ta atendé cu imperialismo mericano.

Promé qu nós sigui, nós lo laga na palabra, den su mes idioma, e senador Albert Jeremiah Beveridge (6/10/1862, Highland County, Ohio – 27/4/1927, Indianapolis, Indiana) den dos citado:

1. «The Philippines are ours forever… And just beyond the Philippines are China’s illimitable (limitless) markets. We will not retreat from either. We will not repudiate our duty in the archipelago. We will not abandon our opportunity in the Orient. We will not renounce our part in the mission of our race, trustee under God, of the civilization of the world. The Pacific is our ocean… Where shall we turn for consumers of our surplus? Geography answers the question. China is our natural customer… The Philippines give us a base at the door of all the East… No land in America surpasses in fertility the plains and valleys of Luzon. Rice and coffee, sugar and cocoanuts, hemp and tobacco… The wood of the Philippines can supply the furniture of the world for a century to come. At Cuba the best informed man on the island told me that 40 miles of Cuba's mountain chain are practically mountains of coal… I have a nugget of pure gold picked up in its present form on the banks of a Philippine creek… My own belief is that there are not 100 men among them who comprehend what Anglo-Saxon self-government even means, and there are over 5,000,000 people to be governed. It has been charged that our conduct of the war has been cruel. Senators, it has been the reverse… Senators must remember that we are not dealing with Americans or Europeans. We are dealing with Orientals.»

2. «God has not been preparing the English-speaking and Tectonic peoples for a thousand years for nothing but vain and idle self-admiration. No! He has made us the master organizers of the world to establish system where chaos reigns… He has made us adepts in government that we may administer government among savages and senile peoples. Theodore Roosevelt, John Cabot Lodge, and John Hay, each in turn, endorsed with a strong sense of certainty the view that the Anglo-Saxon [Americans] was destined to rule the world. Such views expressed in the 19th century and in the early 20th century continues to ring true in the minds of many non-Indian property owners. The superiority of the "white race" is the foundation on which the Anti-Indian Movement organizers and right-wing helpers rest their efforts to dismember[3] Indian tribes.»

Tá e filosofía aquí ta forma e fundamento qu Merca tá eligí pa Dios, qu nán ta e Israel nobo, e tera prometí nobo, y qu nán ta e israelítanan nobo. Nán tin e orden divino di goberná mundu na nan parecer.

Tá mas qu claro qu ora nós ta papia di Merca den e contexto aquí, nós ta papia en esencia di e mericano prostestant blancu. Den e contexto aquí p.e. e «mercenario» y «mayordomo» Colin Powell no ta conta. Mescos ta conta pa e «criá» Condoleeza Rice qu solamente ta drenta den e gran sala di e mericano blancu via e porta di patrás (porta di servicio). Tur tá desechábel y ora no tá necesario mas, nán lo bolbe sali for di e mesún porta, sin honor, manera a pasa cu Colin Powell.

Nós ta lagué te aqui. Den futuro nós lo profundisá mas riba e pensamentu aquí.


DESTINO EVIDENTE

Considerando qu pueblo mericano a derivá su origen for di diferente otro nashón, y considerando qu e Declarashón di Independencia Nashonal tá completamente basá riba e gran principio di igualdad humano, e échonan aquí por lo tanto ta demostrá inmediatamente nos posishón desconectá relashoná cu calque otro nashón; qu nós, realmente, tin mashá poco vínculo cu historia pasado cu calque un di nán, y menos aínda cu antigüedad, su glórianan, o su crímenan. Al contrario, nos nacementu nashonal tábata e comienso di un historia nobo, formashón y progreso di un sistema político no purbá, qu ta separá nós for di pasado y ta conectá nós solamente cu futuro; y te caminda ta concerní e desarrollo completo di e deréchonan natural di hende, den bida moral, político y nashonal, cu certesa nós por asumí qu nos país tá destiná pa tá e gran nashón di futuro.

E tá destiná na esey, pasobra e principio riba cua un nashón tá organisá ta fiha su destino, pues esún di igualdad tá perfecto, universal. E ta presidí den tur operashón di mundo físico, y e tá tambe e ley di consenshi di alma – e dictádonan auto-evidente di moralidad, qu ta definí cu exacitud e deber di hende pa cu hende, y consecuentemente e deréchonan di hende como hende. Ademas, e archívonan verás di calque nashón ta proveé evidencia abundante, qu su felicidad, su grandesa, su durashón, tábata sémper na proporshón cu igualdad democrático den su sistema di gobernashón…

¿Cua amigu di libertad humano, civilisashón, perfecshón. lo quier laga su bista cai riba e pasado histórico di monarquíanan y aristocracíanan di antigüedad, y no deplorá qu calque día nán a existí. ¿Cua filántropo por contemplá opreshón, crueldad y inhusticia imponé pa nán riba másanan di hende, y no bira cara di horor moral pa loque el a mira den retrospecto?


Merca tá destina na áctonan mihó. Tá nos gloria sin paralelo qu nós no tin ningún reminiscencia di cámponan di batalla, si no tábata den defensa di humanidad, di e oprimídonan di tur nashón, di e deréchonan di consenshi, e deréchonan di manumishón.[4] Nos archívonan no ta describí ningún escena di matansa hororoso, caminda a hiba miles di hende pa asesiná otro, idiótanan y víctimanan di reynan, aristócratanan, demóñonan den forma humano llamá héroe. Nós tábatin patriota pa defendé nos hogarnan, nos libertadnan, pero ningún aspirante na corona o trono; ni pueblo mericano algún día a sufri pa queda guiá pa e ambishón perverso di despoblá tera, extendé desolashón tur caminda, y qu un ser humano lo por queda poné riba un stul di supremacía.[5]

Nós no tin ningún clase di interés den escénanan di antigüedad, sino solamente como lecshón pa evitá casi tur nan ehémplonan. Futuro expansivo tá nos arena, y di nos historia. Nós tá drentando su espacio inexplorá, cu e berdadnan di Dios den nos mente, obhétonan beneficioso den nos curasón, y cu un consenshi cla no manchá pa pasado. Nós tá e nashón di progreso humano, ¿y quen lo que, quen lo por, pone límitenan na na marcha pa dilanti? Providencia tá cu nós, y ningún poder terestre lo por. Nós ta mustra riba berdad eterno na e promé página di nos declarashón nashonal, y nós ta proclamá na e millonan di otro téranan, qu «pórtanan di fièrnu» — e podernan di aristocracia y monarquía — «lo no prevalecé contra nán».

E futuro sin límite y di gran alcance lo tá e época di grandesa mericano. Su área magnífico di espacio y tempu, e nashón di mashá nashón tá destiná na manifestá na humanidad e excelencia di prinpípionan divino; establecé na mundu e tèmpel mas noble na mundu hamás dedicá na Todopoderoso — Sagrado y Bèrdad. Su vlur lo tá un hemisferio — su dac e firmamentu di shélunan llená di strella, y su congregashón un unión di mashá república, incluyendo millones di hende, llamando, qu no tin ningún hende como doño, sino goberná pa Dios su ley natural y moral di igualdad, e ley di hermandad — «di pas entre hende di bon boluntad»…

Sí, nós tá e nashón di progreso, di libertad individual, di manumishón universal. Igualdad di derecho tá e punto central di nos unión di estado, e gran ehemplo di igualdad corelativo entre indivíduonan; y mientras bèrdad ta iradiá su splendor, nós no por haci un paso atrás, sin disolvé esún y tumba e otro. Nós méster sigui pa dilanti pa cumpli cu nos mishón — pa llega na desarollo completo di e principio do nos organisashón — libertad di consenshi, libertad di persona, libertad di comercio y finan empresarial, universalidad di libertad y igualdad. Esaqui tá nos máximo destino, y su carácter eterno natural, inevitábel mandato di causa y efecto qu nós tin qu cumpli cun’é. Tur esaqui lo tá nos futuro historia: establecé na mundu diginidad moral y salbashón di hende — bèrdad inalterábel y benevolencia di Dios. Pa e mishón bendishoná entre e nashonan di mundu — qu tá privá di e bèrdad aquí qu ta duna bida — Merca a queda eligí. Y su altu ehemplo lo destruí y caba cu e tiranía di reynan, hirárcanan y oligárcanan, y lo hiba e bon nóbonan di pas y bon voluntad caminda awor cantidadnan grandi ta soportá un existencia apenas mas envidiábel qu esún di bestia den cunucu. ¿Quen, antó, quièr duda qu nos nashón tá destiná na tá e gran nashón di mundu futuro?



[1] Algún mericano blancu asta a papia di anecshón di México completo.

[2] Aínda Puerto Rico y Guam tá teritórionan ocupá pa Merca.

[3] Desintegrá.

[4] E acto di duna libertad na un catibu.

[5] Aqui nós quièr referí loque anteriormente nós a scirbi tocante e «eféctonan» qu e expanshón occidental a causa e tríbunan inján. Pues e frase aquí di O’Sullivan ta contradecí realidad.


No hay comentarios: