Un revista-laboratorio dedicá na poesía, proza, ciencia, arte, música, historia, política na papiamentu
El amor, madre, a la patria
No es el amor ridículo a la tierra
Ni a la hierba que pisan nuestras plantas.
Es el odio invencible a quien la oprime.
Es el rencor eterno a quien la ataca.

Jose Martí

9/23/2009

Sigui Bati Brecha

Tá importante loque diadomingu awor Pueblo Soberano tá iniciando cu e conferencia riba independencia.

Mas qu calque contemplashón romántico y filosófico riba independencia, loque tá mas importante aínda tá un exposishón pragmático y práctico riba quico independencia ta como cu bebe. Su bentáhanan y, lógico, su riésgonan.

A través di e último dos áñanan di Papiamentu Bibu su existencia virtual den diferente artículo a scirbi riba e necesidad inevitábel di cuantificá independencia, haciendo estúdionan comparativo actual y histórico cu otro sociedadnan parecido o comparábel na esún di nós.

Tin mas factor importante qu lo yuda forha e deseo y necesidad di independencia y soberanía. Tin un factor histórico y actual, siendo lo actual consecuencia y resultado directo di lo histórico, qu tá nós sentido di inferioridad condensá den nos di dos himno nashonal: Nós mes no por.

Contra virulencia di e lema histórico aquí, imponé pa cuátershen aña di colonisashón, ocupashón, sclabitud, explotashón, teror, intimidashón, asesinato, genocidio, méster presentá pragmáticamente cuantifica paquico antó e burdugu, precisamente esún qu a «siña» nós e lema ey y con qu bai-bin a bati’é den nós, tá aqui aínda, paquico e no a renunciá o no ta renunciá pa caba na e seis Íslanan «inútil» aquí.

Pa Sürnám Armand Zunder a haci un estudio qu a determiná qu durante tempu colonial te e periodo di bauxit, macamba a gana 379 billón euro cu colonia Sürnám. 379.000.000.000, un cifra astronómico qu ta contrarrestá tur mentira colonial qu Sürnám tábata un colonia sin beneficio.

Mescos ta conta pa nós. Por lo tanto méster cuantificá tur loque macamba a gana colonizando y explotando Antilla, te cu e día di awe. Méster saca na lus di día pa quico macamba t’ey aínda.

Cu lo anterior nós a formulá un acercamentu pragmático y práctico pa laga nos conciudadánonan mira qu, manera nós mes ta bisa tur ora, e íslanan aquí no tá jis baranca.

E otro punto importante tá con formulá, crea loque nós quièr llama un catesashi di liberashón. Cuantu bia den discushón, y especialmente cu e menos fuértenan entre nós, discushón a stanca pasobra ta bisa cosnan manera «¿quico bó quièr, situashón manera Haití? (esaqui tá un clásico di e capacidad argumentativo di shon Bibalargu) o «¿bó quièr nós bira manera Sürnám?» O sea, méster crea un documento, un manual qu nos héndenan ta studia pa siña con contrarrestá e mentíranan y falácianan colonial.

Promé qu nós finalisá, un anécdota personal.

Recientemente nós a ricibí un amigu hulandés cu su casá curasoleño (descendencia sürnám). Nós a bai come huntu den óranan di anochi. Nós a debatí riba historia, política, colonialismo, declarashón final, corupshón. Riba ningún di nós arguméntonan e amigu hulandés aquí tábatin argumento. Na final ora nós tábata na punto di lanta for di mesa, e amigu hulandés aquí no por a laga di haci un último remarque, sí, pasobra lamentablemente macamba sémper quièr tin e último palabra. Su remarque tábata e siguiente:

«Lo tábata bon si bó tábata mas crítico pa cu bo mes héndenan, pa cu corupshón di bo mes héndenan, e echo qu tin hopi cos qu ta bai robés.»

Na final e amigu hulandés aquí su makambismo histórico-genético a dref bin ariba, inevitablemente. Nós sa esey. Tá inevitábel.

Si nós lo a contest’é, loque hopi di nós lo a haci, qu e realidad e tin rasón pasobra aquí tin hopi cos qu ta cana robés etc. etc. etc., anto tur loque nós a bisa anteriormente tábata pòrnada. E amigu hulandés aquí qu na final a transformá den un makamba auténtico, lo a sinti’é ganá. Nós a contest’é lo siguiente:

«E discushón ey tá asuntu familiar. E discushón ey nós no ta hiba cu boso. Esey no tá esencia di e asuntu. Esencia di e asuntu tá, e único cos relevante pa nós tá tur loque boso a haci cu nós a través di cuátershen aña.»

E momento qu nós ta desviá for di esencia di e asuntu, nós a pèrdè e debate pa definishón. Méster mantené rumbo fiho.

Un reflecshón final y un argumento pa e catesashi di liberashón: Independencia tá bida mes. Y bida madurá, independiente tá loque cada un di nós ta busca na grandi, ora nós sali for di cas. Y mescos qu bida diario, independencia tin bentaha y riesgo. Y mescos qu bida diario, nós no ta aceptá otro hende, di un día pa otro, bin manda den nos cas.

Pueblo Soberano, nós tá contentu cu bóso tá organisá e conferencia. Tá un paso di gigante. Sigui bati brecha den e tapaqueshi makamba.

Papiamentu Bibu


E bitácora aquí tá abrí pa reacshón. Tur reacshón tá someté na moderashón y solamente lo sali publicá si e «bitacorístanan» ta haña qu ta trata di un reacshón constructivo (no necesariamente mester tá di acuerdo cu nós).

No hay comentarios: