Un revista-laboratorio dedicá na poesía, proza, ciencia, arte, música, historia, política na papiamentu
El amor, madre, a la patria
No es el amor ridículo a la tierra
Ni a la hierba que pisan nuestras plantas.
Es el odio invencible a quien la oprime.
Es el rencor eterno a quien la ataca.

Jose Martí

3/10/2008

Perfil Sicológico di un Racista

Racismo. Colonialismo. Diferente escritor ilustre a analisá e problema aqui di humanidad manera Franz Fanon, Albert Memmi, Jean Paul Sartre, Anton de Kom, pa nombra algún. Un buqui qu nós a menshoná tá e buqui Breaking the Chains of Psychological Slavery di Na’im Akbar (Ph.D.). Nós a queda debe un reseña pa falta di tempu.

Esún qu ta hinca curpa den e nèshi di maribomba racismo, lo hañ’é cu reacshonan violento ora ta purba analisé. Mayoría di nós no tá, pero... Quen no conocé expreshonan den discushón por ehemplo na radio ora ta tende hende bisa «mí no que tá zona racista, pero tal y tal...» Racismo tá na base di mayoría di problema social. Racismo tá esencia den e relashón —méster llamé «relashón» pa falta di otro palabra— entre nós y macamba. Nos confrontashón cu racismo macamba tá ya pa mas qu treshen aña.

Awendía racismo tá atrobe tópico di día. Recientemente Comishón Europeo contra Racismo y Intolerancia a publicá un informe negativo riba racismo macamba. Un corant local eufemísticamente a llam’é «Nederland op de vingers getikt».

Mas qu treshen aña y nós ta puntrando cuantu mas e pueblo aquí tin qu soportá y quièr soportá. En todo caso, wardando riba e momento qu nós ta dicidí qu tá basta, nós lo sigui cu nos trabóu.

Si ripará bon, ya tá mas qu treshen aña qu nós tá «obheto», «tópico» di observashón y estudio. ¿Cuantu estudio no tin qu tin nós como tópico di obervashón y análisis? Pues, si durante mas qu treshen aña nós tábata sintá den «couchi» y nan antropólogonan, sociólogonan y sicólogonan a analisá nós, awor ta nan ora di sinta den «couchi» pa nós por midi nán, observá nán, determiná nán, analisá nán sicológicamente, sociológicamente, antropológicamente y, especialmente sicopatológicamente.

Nós no tin e necesidad di uza eufemismo pa bisa algu. Ya nós a duna indicashón den e artículo di James Petras qu nós a traducí, qu papia cla tá necesario y imprescindíbel. Esaqui tá particularmente indispensábel den nos comunidad, un comunidad qu aínda ta cana den «neblina» di tantu aña di sclabitud. Un comunidad qu aínda no a cuminsá determiná su condishón sicológico pa motibu di sclabitud, te pa e por cura e consecuéncianan di sclabitud. E solushón no tá —pa ripití e burdugu— bisa: «Ya ta mashá tempu pasá.»

Si nós quièr tin idea quico e «cámponan di concentrashón» durante sclabitud a nificá pa esún qu a queda torturá, anto mira loque a pasa den di dos guera mundial pa nós por vislumbrá e mecanísmonan di un mundu infrahumano. Solamente nós ta quere qu algún siglo di sclabitud y su consecuéncianan ta un pluralidad di loque Shoah a nificá pa hudiu. Shoah no ta único. Nos historia, y cu nos, nós quièr men Suramérica, meso-América, Norteamérica y Caribe ya a conocé un Shoah. Den introducshón di e buqui Breaking the Chains of Psychological Slavery, Akbar ta scirbi:

«Sclabitud di africano na Merca pa mas qu 300 aña ta sirbi como un di e comentárionan mas tristu di hende su inhumanidad pa cu hende. E histórianan di e periodo aquí di nos historia tá asina brutal y mórbido qu nán lo spièrta hostilidad vehemente ora jis pensa riba loque a ocurí. E nivel di crueldad tábata incomparábel cu calque acontecimentu registrá den historia moderno, incluyendo e atrocidadnan nazi na Auschwitz, qu tábata di corto durashón y directo, distruyendo curpa, pero esencialmente lagando e mente colectivo intacto.»

Nós mes no ta quere qu realmente barbarismo nazi a laga colectividad hudiu intacto. Al contrario, tin suficiente estudio científico qu ta papia cla riba e «síndrome di campo di concentrashón».

Pues, si ta reconocé Shoah, aunque tá pa haci un bon impreshón, anto mester llega e momento qu ta reconocé nos Shoah y, consecuentemente, llega na e momento qu ta paga culpa, generosamente. Ma especialmente mester admití culpa y pidi pordón, humildemente.

Esaqui ta zona utópico, den nos caso particular, pasobra día pa día racismo ta mustrando su cara berdadero y a bolbe sali na cla. Pues, nós ta quere qu mientras lo warda riba un gesto honesto y di curasón, nós mester sigui traha riba nos proceso di sanashón.

E curasoleño «blancu» qu ta quere qu e tá salbá di e proceso aquí, méster realisé qu e tambe no tá líber di e consecuéncianan di sclabitud. E tambe, mescos cu su rumán pretu ta ripití e mesún palábranan: Nós mes no por. Y huntu den un matís di diferente coló qu ta componé nos sociedad, nós huntu den coro, huntu cu e burdugu, a ripití e frase aquí, te qu el a bira patológico.

Pa esnán qu no ta còrda mas: Un generashón pasá (diferente di nán tá na bida aínda) méster a canta aínda (nos tata cu nos mama) «Wien Neerlandsch bloed door d'aadren vloeit, van vreemde smetten vrij». ¿Quen antó tábata e «pláganan» ey? Nós mes. Den su semántica e refrán aquí, cantá na aubade, no ta diferenciá di e médico den campo di concentrashón nazi qu no tábata mishi cu hudiu, ni cu wante, pa no queda «contaminá».

Nós a llega di toca loque nós a caba di bisa y reacshón tábata varia di rechaso te un suspiro y un «ya» o «¿ta quico bó ta maha?» Nós sa, tá doloroso, tá penoso y ta causa inseguridad. ¿Pasobra quico ta mas sigur qu esún poco qu bó tin di tá sigur, masque ta algu, qu e burdugu lo extendé su man si suficientemente bó a hinca rudilla, atrobe, pa bó por haña wiriwiri di come?

¿Y quico ta mas sigur di tá sigur di aprobashón di e burdugu qu asta nós ta dispuesto di defend’ele, asta cu nos mes bida? Mira mercenárionan manera Colin Powell qu después a subi di status y por a bira mayordomo y drenta un ratu pa porta di atrás den «sala principal» di e mericano blancu. Después qu el a bira desechábel, e méster a sali atrobe pa porta di atrás. ¿O mira Condoleeza Rice qu como criá a drenta tambe pa porta di atrás y por lo pronto por haci e trabou shushi? Ora mañán e tambe tá desechábel, e tambe por bolbe sali pa porta di atrás.

Y ora bó ta quere qu bó por alsa bos y bisa «Mí ta bai sali for di e prisòn aquí», e wardadó di presu ta bisa «sali numa.» E ta laga porta abrí pa bo, ma cu un mensahe cla: «Después qu b’a sali, bó no por conta mas cu mi.» Y quico bó ta haci? Cera porta atrobe.

Anteriormente nós a menshoná e concepto «síndrome di campo di concentrashón». Pues loque Akbar ta describí tá precisamente esey. Solamente qu Akbar no ta haci e conecshón directo cu campo di concentrashón. Pues, aunque e ta haci un referencia na barbarismo nazi, Akbar su idioma, na nos opinión falta esún ultimo fase ey qu realmente méster duna e asuntu, e concepto su nòmber berdadero. ¿Pasobra quico otro Quenepa, Sta. Cruz etc. etc. tábata? Cámponan di concentrashón.

Un sistema infrahumano, cuminsando cu e bárcunan cu cua a deportá africano — nós a llama nán campo di concentrashón marítimo— pa finalmente aplicá e sistema di deshumanisashón mas brutal qu humanidad a conocé. Obviamente a crea un síndrome di campo di concentrashón.

P’esey e promé paso pa por liberá nós mes di tantu desgracia humano tá, midi, observá, determiná y analisá esnán qu a causa tantu desgracia humano.

Pasobra racismo no méster tá un condishón humano común, no por tá un condishón humano común. Racismo tá un condishón patológico.

Den transcurso di tempu, pa experiencia y obervashón, a llega na e siguiente modelo di racismo macamba. A llam’é Síndrome colonial racista di superioridad. E modelo ta consistí di seis fase den cua racismo macamba ta manifest’é. Cada fase ta implicá y encerá e fase anterior. Por lo tanto ta trata di un modelo di escala cumulativo. A duna cada fase un nòmber latín pa asina duna mas exactitud manera por ehemplo aínda tá custúmber den mundu di medicina, psicología y psiquiatría. E fásenan tá:

1. Negatio

2. Indignatio

3. Inculpatio

4. Concessio

5. Indiferentia

6. Iactantia


ad. 1. Negatio

¿Quico Negatio ta nificá? Negatio ta nificá negashón. O sea a acto o proceso di ninga algu.

Ad. 2. Indignatio

Indignatio ta nificá indignashón. Es decir, esún qu ta queda acusá, ta expresá indignashón pa e echo qu ta acus’é di tá racista.

Ad. 3. Inculpatio

Den e fase aquí e acusado ta trata di bòltu e asuntu y ta culpa e acusadó di racismo. Por llamé un contra-ataque pa por evitá qu e ta queda desenmascará como racista.

ad. 4. Concessio

Concessio no ta nificá conseshón, sino confeshón. Es decir, una bes a desenmascará e racista, lo e confesá qu e tá racista.

ad 5. Indiferentia

Indiferentia ta nificá indiferencia. Es decir, e racista ta admití qu e tá racista y lo bisa por ehemplo: «Pues, si mi tá. Asina sea. Mi no tin qu nes. Acusami numa.» E fase aquí ta reflehá un alto grado di desbèrgüensa y cinismo.

ad 6. Iactantia

Ta nificá broma, bati riba pechu qu e tá un racista. E fase aquí fácilmente lo no topa den un macamba, pasobra e ta requerí honestidad.

¿Quico e escala abstracto aquí ta nificá den bida diario?

Si a confrontá un macamba cu un acto racista, den forma di un acshón o un expreshón, generalmente e ta salta e promé fase Negatio y ta pasa mesora pa Indignatio y generalmente mesora pa Inculpatio. Es decir, generalmente bó tá hañabu confrontá qu un combinashón di Indignatio y Inculpatio caminda mesora ta acusabu di tá e racista, y no e. Es decir, e acusadó den bista di e racista, tá realmente e racista. Pues, nós tá esnán qu realmente no gusta macamba, qu ta discriminá macamba. Generalmente e dos reacshonan aquí ta bai acompañá cu un cierto grado di rabiamentu. Un reacshón di indignashón no sa tá neutral.

Ora e racista macamba ta reacshoná asina, dos cos ta pasa. Unu: nós ta hala atrás pasobra el a rabia y ta bai sinti duele di je. Dos: nós ta hala atrás pasobra nos ambiente te desaprobá di nos actitud y nos reacshón pa cu e racista macamba. Nificashón estratégico di e reacshón aquí tá pa chantaheá e acusadó.

Na e momento ey méster sigui insistí. No méster tene considerashón, ni tene duele. Al contrario mester bis’é qu cu e reacshón aquí e ta purbando di saca curpa. Su acshón y expreshón na comienso tá prueba qu e tá un racista. Punto. Por lo tanto, for di awor lo e sigui den bida como racista.

Di parti di e racista tin dos opshón. Unu: e ta confesá qu e tá un racista (Concessio). Dos: E ta bisa qu racismo tá algu di tur sociedad, y por lo tanto di esún antillano tambe. Fácilmente e ta bini cu ehemplo qu antillano a trat’é malu den un restaurant o qu el a sinti qu antillano a papia riba je na papiamentu. E no ta comprondé papiamentu, pero e tá sigur qu a papia riba je. Por lo tanto, si tur hende tá racista, anto no ta toqu’é ningún culpa.

Atrobe den e caso aquí nos reacshón tá: «Sí, tá verdad, bèrdè, nós tur tin algu». Y atrobe nós ta paralisá.

E argumentashón adecuado méster tá: «Den e trampa ey mi no ta cai. Abo e todo caso tá. Esey b’a caba di admití y reconocé. Por lo tanto, bó tá un racista. Por lo tanto bo indignashón tá inapropiá y no na su lugá.»

Esaqui tá derota di e racista macamba. Ninga no tin sentido. Y acusá tampoco.

El a admití qu e tá un racista, qu e tá un colonial. Por lo tanto, for di awor lo llam’é shon racista, shon colonial.

Una bes e tá admití, lo e pasa pa e fase Indiferentia. Tin un posibilidad qu e ta pasa pa un fase di locura, di rabia colonial pasobra a desenmascar’é, pero jis después lo e bolbe cai den e fase indiferentia.

E último fase, Iactantia, nós por llama orgasmo di e racista (Ku Klux Klan). E fase aquí tá mashá excepshonal pasobra e ta requerí honestidad.

E bes di honestidad, bó ta hañabu cu hipocresía. Esaqui ta caracterisá apartheid macamba: «Mi no tin nada contra e héndenan aquí, solamente qu aqui tá muchu llen. Por lo tanto, no tin lugá pa tantu strañero.»

Asina por ehemplo hende manera Wilders y Brinkman, qu ta bini di e regionan mas abou di sociedad macamba, tá abierto y ta bisa qu nós ta un sèt di ladrón y criminal corupto. Hende manera Bolkenstein, qu ta élite, tá bisa e ora ey qu nós tá un huesu den su corocoro y qu preferiblemente nán no tábatin Antilla. Un excelente ehemplo di confeshón: nán ta considerá nós di nán.

Papiamentu Bibu

E bitácora aquí tá abrí awor pa reacshón. Tur reacshón tá someté na moderashón y solamente lo sali publicá si e "bitacorístanan" ta haña qu ta trata di un reacshón constructivo (no necesariamente mester tá di acuerdo cu nós).

No hay comentarios: