Un revista-laboratorio dedicá na poesía, proza, ciencia, arte, música, historia, política na papiamentu
El amor, madre, a la patria
No es el amor ridículo a la tierra
Ni a la hierba que pisan nuestras plantas.
Es el odio invencible a quien la oprime.
Es el rencor eterno a quien la ataca.

Jose Martí

4/07/2009

Nótanan di Prensa

Un pueblo ignorante tá un arma ciegu di su propio destrucshón.

Simón Bolívar
(Discurso di Angostura – 1819)

Argumento: Diferencia entre NO cu SI no tá nada mas qu e diferencia entre Colonia y Colonia Plus

Inclusive esún qu tin scirbimentu como pashón y vocashón, tin be no ta haña e palábranan corecto, adecuado. Loque ta queda tá un estado di intranquilidad promé qu un parto. E estado di intranquilidad ta aumentá y borotá den intensidad pa tardansa di e momento culminante.

Atrobe na caminda pa un momento político culminante, referéndum, algún instancia na Còrçáo ta aplicá censura. Ya den un fase anterior di e trayectoria di Declarashón Final algún aña pasá a censurá un yu di tera compatriota pa motibu di su oposishón incesante y sin cuartel na Declarashón Final. Ta trata di Winston Lourens qu tábatin un programa radial na Z86. Den transcurso di e último áñanan diferente be a censurá Helmien Wiels.

Y awor atrobe, pa puru cobardía, pa miedu, y pa sumishón, algún instancia a bolbe aplicá e mesún práctica despreciábel aquí. E bia aquí a censurá sra. Phyllis Hernandez na Radio Hoyer. Tambe a aplicá e mesún censura barata y sin principio contra Ivar Asjes na Radio Krioyo.

Censura tin mas tentáculo. Ta trata di prohibí un grabashón di defuntu Kees Martina riba e página-web di www.vota-no.com.

Último Noticia di diasabra, 3 di aprel 2009, riba página 2 ta cita prof.dr. Jandi Paula. Esencia di prof. Paula su argumentashón tá qu den e proceso histórico di sclabitud pa emancipashón y finalmente independencia, Declarashón Final tá un paso atrás.

Prof. Paula tin razón parcialmente. Nos supuesto autonomía, no tábata un «adelanto», sino qu Statüt tábata simplemente e codificashón hurídico di nos condishón colonial. Un di e motíbunan principal pa e colonisadó tábata pa tacha su nòmber for di lista di paisnan cu propiedad colonial y asina evitá di méster raportá tur aña na Comishón di Decolonisashón. Di e manera aquí nós supuesto autonomía a resultá di tá un farsa, pasobra sémper bai macamba a mete den «nos» asúntunan interno na nivel social, cultural, educativo (scol na hulandés), hurídico (concordancia di ley) etc. etc. Nós a formul’é anteriormente: autonomía tá un sistema hurídico y social qu ta funshoná sin influencia di afó. Den nós caso específico no ta trata influencia natural qu calque sociedad ta manifestá, simplemente pasobra e tá parti di un totalidad, sino un influencia dirigí na tur nivel di nos sociedad pa mantené nós como colonia, sumiso, pa mantené nós bou di e tapaqueshi colonial macamba.

__________________________________________________________

Entremés

Un estado soberano sea democrático o no, tin un manual di operashón qu den palabra mas elegante nós ta llama Constitushón. E curpa legislativo qu ta implementá o modificá un constitushón nós ta llama constituyente, asamblea constituyente o congreso constituyente.

Un constitushón ta formulá e deréchonan humano fundamental, obligashón y derecho di cada individuo, obligashón y restricshón di estado pa cu cada ciudadano (especialmente pa sigurá e deréchonan humano fundamental) etc. Etc.

Si nós tuma na considerashón estado hulandés, tambe e ta rigi bou di un constitushón. Constitushón hulandés tá vigente pa estado hulandés.

Pa nós, como nós no tá soberano, correctamente a llam’é simplemente areglo. Por lo tanto, e intenshón di llama loque ta bai bin pa nós Constitushón tá totalmente incorecto. E concepto constitushón y e curpa qu e ta sirbi, Estado, tá concepto qu solamente tá bálido pa un entidad independiente y soberano.

Ya aqui nós por observá qu nós no tá ni indenpendiente, ni soberano, por lo tanto ni líber. Na promé lugá nós méster tá líber.

Tur, casi tur, hende ta bisa qu riba tur e documéntonan ariba menshoná tin un documento superior, e documento máximo, e manual di operashón máximo di e supuesto reino macamba, esta Statüt.

Si Statüt tá di un orden mas haltu qu constitushón hulandés y nos aréglonan, anto su carácter y contenido méster tábata di naturalesa exaltá, un inspirashón di igualdad y hermandad, di cooperashón.

Sin embargo, ora lesa Statüt, continuamente ta duna e colonisadó esún instrumento tras i otro pa intervení den nós asúntunan supuestamente interior. Laga nós tuma concordancia di ley. Méster tin concordancia di ley entre nós y Paisnan Abóu.

¿Paquico méster di concordancia di ley? Además e supuesto concordancia di ley no tá nada mas qu ahustá nos leynan na di nán. ¿Méster llega na culminashón di Declarashón Final pa demostrá qu awor sí nós a pèrdè nos supuesto autonomía? Sin Declarashón Final operashonal, pensa por ehemplo riba formalisashón y registrashón di matrimonio entre dos persona di e mesún sexo. Obhetivamente mirá, macamba tá imponiendo, sin tin nodo di drenta den e discushón si tá moralmente o éticamente aceptábel y si e ta cuadra cu nos leynan y custúmbernan. O loque sea.

Tin mas: ata e supuesto progresivo miníster macamba di enseñanza Plasterk quièr imponé atrobe idioma hulandés. Ata e mesún Plasterk a expresá su preocupashón pa nos orientashón pa cu Venezuela. ¿Paquico un supuesto progresivo no tá contra dominio colonial?

Nós por sigui pa un bon ratu y llena un serie di buqui qu ta documentá dominio colonial macamba a través di casi cuáter siglo.

No solamente Statüt tá e codificashón hurídico di nos condishón colonial, sino tambe e instrumento colonial racista ora pa macamba asuntu no ta cana manera e quièr. O sea ora nós no tá suficiente sumiso. Y den concepto colonial racista macamba: no suficiente quièr men completamente sumiso.

Conclushón: E manual di operashón pa macamba tá su constitushón. Statüt no tá nada mas qu un apéndice qu ta sirbi como instrumento colonial pa tene su ocupashón colonial racista controlá.

__________________________________________________________

Den algún corant a publicá e ponencia, awor qu supuestamente a eliminá instrucshón, qu Grupo NO, no tin argumento contra SI.

Den un còmbersashón cu algún amigu, un di nán di: «Quico ta quita un miníster di husticia macamba cue telefòn y llama su procurador general aqui (mas aínda si ta trata di un macamba) y duné «instrucshón?» Bon pregunta. Nada. Simplemente nada.

Campaña SI, tantu gobièrnu como sector privá, a cuminsá nan campaña. Loque mesora ta llama antenshón tá e diferencia di aviso. Mientras NO su avísonan ta blancu cu pretu, SI (gobièrnu) su avísonan tá na coló. Tá evidente qu SI tin mas capital. Además tá importante hala atenshón riba e aviso di SI (gobièrnu).Nós ta adishoná copia di dos diferente aviso.





Laga nós aclará algu: nós no tin ningún pretenshón di tá experto publicitario. Sin embargo, nós por duna nos opinión riba e impreshón qu e aviso SI di Gobièrnu ta causa nós. Na promé lugá ta llama atenshón e fondo general di e aviso. E ta mustra un fondo descuidá, tristu. Cu e fondo aquí por mira tambe un persona qu «ta cana pasa», nunca di frente. E persona aquí sea ta expresá un «necesidad» preocupá den caso di e señora di edad, o un hoben cu aínda mas preocupashón cu un fondo aínda mas descuidá. E último aviso aquí además ta presentá un persona qu no ta duna cara, sino ta parce bira cara quita bai. E no quièr confrontá su supuesto amargo y tristu realidad di tur día.

Tur dos aviso tá maligno y manipulativo y ta trata di presentá un caso casi fatal den un callehón sin salida qu solamente SI, obviamente den coló hel (parista) ta ofrecé.

Dialuna den un di nos matutínonan a sali un artículo den cua SI na boca di Sulvaran (PAR) ta acusá NO di tá un SI pa independencia.

Nada mas qu otro intento pa spanta hende. Como nán sa qu diferente di nós ta paralisá, bira pánico, ora e palabra independencia cai, Sulvaran tá tratando di conectá NO cu independencia y asina trata di causa mas miedu y pánico.

Cu esaqui nós ta llega na nos Nótanan di Prensa cu nos ponencia.

Tantu SI como NO ta para pa mantenshón di e status quo colonial. Ningún di dos ta tòrnu na e posishón colonial qu nos tin ya pa casi cuáter siglo. Por lo tanto, e diferencia entre NO y SI tá un òns mas o menos qu e carnicero colonial macamba ta laga atrás na sobrá después qu el a parti e mihó cárninan entre su mes héndenan.

Colonialismo pa su naturalesa tá parasitario, por lo tanto patológico. Sin su sustrato, nós, e sistema parasitario colonial macamba no por existí.

Día, por fin, nos ta duna comienso na e proceso di eliminá e condishón parasitario aquí, cuminsando cu independencia, nós lo por cuminsá uza tur e recúrsonan qu tur tempu macamba a extraé for di nós. Tá un proceso parasitario evidente: for di tempu di sclabitud a uza nos antepasádonan como recurso pa nan fin colonial racista.

Nós ta scirbi esaqui particularmente refiriendo na e aviso di e hoben. E aviso ta bisa, atrobe e mensahe salvador den e cuadro hel (parista): «Como hoben nós tambe que e chènsnan qu nos grándinan a haña den reino.»

Otro formulashón maligno. ¿Cua chèns den cua supuesto reino? ¿E chèns di migra bai Paisnan Abóu y sigui sirbi sociedad macamba como recurso humano? E sangramentu anual aquí tá e motibu di nos subdesarollo. Nós cu nos yunan ta yuda Paisnan Abóu desarollá.

Únicamente independiente, poco poco, nós por trece cambio den e condishón colonial feudal aquí y revertí e proceso parasitario di casi cuáter siglo y cambié pa nos mes interés y beneficio.

Por lo tanto, e diferencia entre NO y SI tá e diferencia entre Colonia y Colonia Plus. Plus mas colonia, mas dominio, mas opreshón, mas explotashón. Mas tur cos na fabor di macamba, ya pa casi cuáter siglo.

Sin embargo, NO ta nificá un derota político y moral. Por lo tanto, paradóhicamente, NO lo revitalisá y catapultá e lucha di independencia.

Papiamentu Bibu

No hay comentarios: