Un revista-laboratorio dedicá na poesía, proza, ciencia, arte, música, historia, política na papiamentu
El amor, madre, a la patria
No es el amor ridículo a la tierra
Ni a la hierba que pisan nuestras plantas.
Es el odio invencible a quien la oprime.
Es el rencor eterno a quien la ataca.

Jose Martí

10/07/2009

Nótanan di Prensa: Un tesis y Bijleveld vs Boneiru


Awe nós ta atendé cu algún noticia for di Algemeen Dagblad. E corant derechista aquí tá e portabos pa excelencia di makamba. Méster lesé p'esey: pasobra asina, mihó qu calque otro corant makamba, informashón importante sa filtra pasa censura.


Un tesis

Pre Scriptum:

Pa esnán qu a lesa e texto caba, nós a adishoná un nota preliminar (8/10/2009) :

E artículo aquí tin como tópico prostitushón di idioma. Nós a omití atendé cu su título: Nederland nog niet van de Antillen af. For di comienso e artículo ta cuminsá cu prostituí idioma makamba. E título tá un ehèmpel di loque Galeano a llama «El mundo al revés». Nós a llam’é «Mundu Contrali». ¿Quico nós quièr men? A título ta apelá na e sentido histórico den nos sique di tá menos, di tá inferior, di «dependé» di makamba, di no «nificá nada» sin makamba, di «no por nada» sin makamba, di no tin «derecho di existencia» sin makamba. Por lo tanto, nós ta un problema pa makamba. Makamba preferiblemente quiér deshací di nós, pero nan «noblesa», nan «moral», nan «ética superior» ta obligá di «wak» pa nós. Makamba quièr pone un fin na e «relashón» qu tá un peso na nan pía. Simplemente nós no quièr lòs pa caba for di nán y nán, makamba, moralmente tá obligá di mantené e «relashón» pa nos mes bon. E artículo ta duna contesta riba e forma abyecto qu cua makamba ta prostituí, tá habracá nan propio idioma.

______________________________________________

Pagina 2 bou di e título Nederland nog niet van de Antillen af, ta raportá di un makamba qu pronto lo presentá su tesis. Ta trata di un tal Cassandra Vrolijk qu tábata militar pa binti aña. Cuáter aña el a permanecé na Antilla. Su lenguahe prostituí ta descalificá su tesis. Algún ehèmpel.

Na promé lugá e no ta ni papia di independencia. Si cos ta bai mihó, makamba méster hala atrás, es decir mete menos. Si cos ta bai malu, makamba méster mete mas. Simplemente e no ta menshoná qu makamba tá ocupando Antilla cuátershen aña. Dominio colonial racista e ta llama «betrokkenheid». Un ehèmpel clásico di prostitushón di idioma. Otro prostitushón: «Defensa ya pa hopi siglo tá e símbolo palpábel di compromiso hulandés na Antilla y Aruba.» Su traducshón berdadero tá: Presencia militar makamba ya pa hopi siglo tá e símbolo colonial racista pa excelencia di ocupashón, dominio, opreshón y explotashón na Antilla y Aruba. Mas aléu e militar aquí ta puntra quico presencia militar por nificá na Antilla. Obviamente l'e no contestá loque nós a scirbi a través di dos aña Papiamentu Bibu. Su proposishón tá e clásico propuesta colonial hipócrita: den caso di desáster y, awor e cos ta sali: disturbio. ¿Cua disturbio? ¿Manera 30 di mei ora a manda militar makamba pa controlá y oprimí y para un machi pa controlá su tas? Finalmente e ta puntra quico lo pasa den caso qu «un di e íslanan dicidí di quibra relashón cu Paisnan Abóu mientras e no ta cla políticamente y económicamente.»

Esaqui tá e mentira colonial di sémper. Na promé lugá nos subdesarollo tá consecuencia di ocupashón, dominio y explotashón colonial. Pasobra tin ocupashón, dominio y explotashón colonial, no por tin desarrollo duradero y berdadero te pa tin bienestar duradero y berdadero (Pensa riba Shell qu a bin te bai). Hustamentu e situashón asimétrico, tá e motibu principal di nos subdesarollo. Desarrollo berdadero y bienestar berdadero tá solamente posíbel cu independencia. Independencia tá e factor primordial pa por logra desarollo y bienestar duradero y berdadero. Independencia tá e único factor indispensábel pa por logra sobrá. Cu independencia, en principio, tur cos tá posíbel. Y no contrali. Esaqui tá e mentira central qu nós méster saca, exorcisá for di nos sique personal y colectivo. P'esey den Nashonan Uní, contra boluntad di podernan colonial, a formulá Resolushón 1514. Artículo 3 ta bisa:

E falta di preparashón den orden político, económico, social o educativo no por sirbi nunca como pretexto para retrasá independencia.

Pasobra esnán colonisá tábata sa qu e colonisadornan lo a bin cu mil y un pretexto pa frena calque marcha independentista, a formulá Resolushón 1514 na 1960. Un resolushón qu awor tá mas vigente qu nunca.

Riba su último remarque «si después di independencia Paisnan Abóu no ta queda cu un responsabilidad moral», nos contesta tá:

  1. Den cuátershen aña di colonialismo, un di e paisnan mas ricu na mundu no tábatin e boluntad «moral» di haci di Antilla un paradéis. Al contrario loque tábatin, tábata ocupashón, explotashón, genocidio, cámponan di concentrashón, intimidashón, teror.
  2. ¿Qui calidad moral makamba por tin aínda después di cuátershen aña di ocupashón, explotashón, genocidio, campo di concentrashón, sclabitud, teror, intimidashón?
  3. E único obligashón qu makamba tin tá e principio trinitario di independencia:
    1. Reconocé nos independencia y soberanía
    2. Admití culpa pa cuátershen aña di colonialismo y pidi pordón
    3. Indemnisashón


Bijleveld

Portada ta menshoná un «Njet» di Bijleveld. Es decir Bijleveld no ta aceptá qu Boneiru quièr cambia su «relashón» cu Paisnan Abóu. E actualmente gobernántenan boneriano quièr llega na un relashón di «estado líber asociá». E actual gobernántenan quièr evitá qu makamba ta anexá teritorio antillano. Un paso di extremo importancia. Laga nós mira paquico.

Nós a menshoná qu imperio mericano, di cua makamba ta vasallo y cachó mas fiel, tá preparando un expediente contra Venezuela pa por tin pretexto di guera y consiguientemente invashón y ocupashón. Si Boneiru bira teritorio makamba anexá, automáticamente e ta cai, como teritorio makamba anexá, bou di esfera di influencia y intervenshón di OTAN (Organisashón di e Tratado di Atlántico Nòrt). Por lo tanto calque conflicto cu Venezuela lo implicá un organisashón di guera poderoso qu na e momento aquí tá hibando e guéranan na Iraq, Afganistán y Paquistán. E posibilidad aquí combiná cu e básenan militar makamba y yanki na Còrçáo y Aruba ta agudisá e pelíguer di agreshón militar pa América Latino en general y Venezuela en particular. Además ya makamba y yanki tá operando for di teritorio antillano ocupá cu áctonan di desestabilisashón y sabotahe na Venezuela.

Una bes makamba anexá Boneiru, y Boneiru bira un teritorio di apartheid, completamente controlá pa makamba, obviamente sin e benefícionan, cambia e status di teritorio anexá pa otro status - y qui otro status qu no tá independencia - tá prácticamente imposíbel. E factor qu lo haci e cambio imposíbel tá, qu demográficamente, socialmente, económicamente makamba lo degradá boneriano mas aínda, na nivel di criá y mayordomo. Si Boneiru scohe pa teritorio anexá, nós ta prognosticá qu aqui un pa dos generashón, no por papia mas di boneriano manera nós conocé awor, aínda. Nós ta advertí. Ya na Còrçáo un makamba-roinèk tá lantando un partido político. Pa Boneiru lo tá cuestión di tempu.

No tá sin motibu e creadornan di apartheid tá tratando di crea BES cu su propio critérionan. BES lo tá nan siguiente bantustán siglo 21, caminda loque ta conta na e metrópoli colonial, no ta conta pa teritorio anexá, ni pa colonia. No tá sin motibu qu makamba a yam'é «municipio extraordinario. Día mañán BES queha, makamba lo bisa: P'esey bó tá un municipio extraordinario, pa bó ta conta regla extraordinario. Extraordinario, fuera di loque tá ordinario, loque tá ordinario na Paisnan Abóu.

Tá evidente caba. Den e mesún AD di awe, pag. 5 (Uitkeringen BES zijn nog niet geregeld), ta menshoná qu representántenan di BES no tá di acuerdo cu e provishonan social qu makamba quièr introducí na BES. Obviamente. Apartheid. Nós a atendé riba apartheid makamba mashá tempu pasa. No tin nada di aber cu profecía, sino simplemente consenshi histórico.

Lesando e noticia aquí, un rumán a sclama: Makamba tá h..d..d… Un remarque ambiguo. Nós tá di bon curasón y ingenuo. Después di cuátershen aña di barbarismo makamba, aínda nós tá bon confiá y quere qu makamba tin algu di bondad den nán.

Un noticia inoficial: pronto lo cuminsá haci perforashón den áwanan di Saba. Loque nós mes no sa di nós mes, makamba sa ya cuátershen aña. Nós ta bolbe ripití: Pa algu makamba tá aquí. Pa algu makamba no tin fin di renunciá pa caba na e «baráncanan» aquí. Mescos ta conta pa Boneiru. Y mescos ta conta pa tur otro parti di teritorio antillano y Aruba.

Nós a pèrdè tempu bringando cu otro, cumpliendo asina cu e papel qu sémper e colonisadó a pensa pa nós. Mientras makamba sa exactamente cua tá tur e posibilidadnan qu nós ta ofrecé, ya cuátershen aña, nós mes no sa quico nós tin adén. Si nós tábata realmente consciente di p.e. existencia di petroli y gas na Saba (p.e. na Sababank), si nós, en fin, a haci un estudio di tur nos posibilidadnan estratégico, anto awendía nós lo a comprondé qu sí Antilla, pa nos parti den un confederashón incluyendo Aruba, tábata fuerte, próspero e independiente. Esaqui tá producto y consecuencia di tá cuátershen aña bou di e tapaqueshi makamba.

E «Nyet» di Bijleveld tá pasobra makamba tá bon na altura di tur loque Antilla tá ofreciendo y por ofrecé den futuro. E 900.000.000.000 qu FIOD makamba tá buscando tá prueba di nos nificashón estratégico. Obviamente makamba no quièr laga Boneiru scapa con qu ta for di nan gáranan colonial racista.

Papiamentu Bibu


E bitácora aquí tá abrí pa reacshón. Tur reacshón tá someté na moderashón y solamente lo sali publicá si e «bitacorístanan» ta haña qu ta trata di un reacshón constructivo (no necesariamente mester tá di acuerdo cu nós).


No hay comentarios: