Un revista-laboratorio dedicá na poesía, proza, ciencia, arte, música, historia, política na papiamentu
El amor, madre, a la patria
No es el amor ridículo a la tierra
Ni a la hierba que pisan nuestras plantas.
Es el odio invencible a quien la oprime.
Es el rencor eterno a quien la ataca.

Jose Martí

9/28/2009

Claridad Lingüístico

Ayera nós tábata presente na Conferencia di Independencia – Independencia a bisti smoking.

Un momento histórico pasobra e discushón riba independencia definitivamente a sali for di scuridad y drenta Gran Sala. Y asina méster tá. E no tá un discushón mas den clandestinidad. Y asina méster tá. E tá birando un discushón-lucha na cua élite curasoleño a cuminsá participá. Y asina méster tá.

Ora logra e amalgama entre fórsanan llamá popular y grúponan élite, independencia prácticamente tá un formalidad. Obviamente esaqui no ta bisa nada di cón llega na e punto ey. Esey ya nós a llega di describí otro caminda.

Loque nós ta bai remarcá awor riba e conferencia, tá un punto di bista constructivo, den seno familiar. Nós cu nós. Méster tá crítico pa agudisá nos concéptonan, nos dialéctica descolonizador, y por lo tanto nos lucha. No por tá asina qu solamente ta alabá y no tá duna crítica ora tá na su lugá. Falta di crítica tá haci nós cómplice.

E crítica tá di carácter lingüístico-conceptual. Pa por laga hende comprondé dimenshón, magnitud di cuátershen aña di colonisashón, a llega e ora – Awor t’e Ora – di deshací di tur concepto qu ta tapa bèrdad y troce bèrdad di cuátershen aña di colonisashón, opreshón, sclabitud, genocidio, teror, intimidashón y duna nán nan berdadero nòmber. No tá promé be qu nós ta atendé riba e tópico aquí.

Algún ehèmpel.

E papel qu tur hende a haña ayera na entrada di e conferencia ta formulá na e discurso di Jopie Giskus lo siguiente:

«Boneiru na kaminda pa independensia of na kaminda pa integrashón?»

Compatriota Giskus a usa e concepto «integrashón» pa loque tá un proceso di anecshón di teritorio antillano. Integrashón tá zona bunita y inofensivo pa algu pernicioso y inaceptábel. Makamba tá apropiando teritorio antillano ilícitamente haciendo uzo di chantahe, soborno, intimidashón, manipulashón.

Asina por ehèmpel ningún momento durante enter e conferencia nós a tende a palabra ocupashón cai. Y esey tá loque tá pasando ya cuátershen aña.

Abogado Zielinski a menshoná den su discurso algún biá e concepto erróneo «madre patria». Como si fuera nós no tábata existí y macamba a crea nós. Como si fuera makamba a pari nós.

Dr. Adrian Fraser di San Vicente y Granadínonan a tene un discurso realmente excelente, di nivel altu. Un discurso qu nós lo trata den un artículo separá. Sin embargo tambe Fraser, qu ya tá bibando na un país qu tá independiente algún década, ta cai den eufemismo. Un ehèmpel. El a menshoná «plantashi» caminda e méster a uza e concepto «campo di concentrashón».

Otro ehèmpel qu ta dal na nos sintí. Giskus ta referí na e echo qu makamba ta trapa deréchonan humano na Boneiru caminda makamba ta lucha pa deréchonan humano na Zimbabue. «¿Con por tá?», Jopie Giskus ta puntra. Un formulashón ambiguo qu aínda, después di cuátershen aña di barbarismo, tá dunando makamba e beneficio di duda. Cu e formulashón aquí Giskus, aínda, ta concedé makamba algu di bondad, algu «bon» den nán qu ta haci qu nán ta «lucha» pa deréchonan humano na otro país. Makamba no tá defendiendo c.q. luchando pa deréchonan humano na Zimbabue. Makamba, manera sémper, tá hungando nan papel hipócrita pa desestabilisá un país cu un solo meta: apoderá di su riquésanan. E pretexto di democracia y deréchonan humano no tá nada mas qu un capa pa logra un solo meta: dominio y explotashón. E binomio democracia y deréchonan humano den actualidad a reemplasá loque tábata mishón y civilisashón como pretexto pa ocupashón, colonisashón, sclabitud y genocidio.

¿Paquico nos discurso? Dr. Fraser a bisa lo siguiente (nós ta dun’é un dimenshón adishonal): «E esencia, e curasón contra loque bó tá luchando tá cultural.» Es decir, e colonisadó su meta tá quibra nos wesu di lomba cultural histórico. Quibra liderazgo. ¿Con? Creando den nós e ilushón qu tur loque tá di nós, nos cultura, nos esencia, nos idioma, tá inferior na esún makamba. Tá meta sémper quibra liderazgo, crea den nós odio pa nós mes y desprecio pa nós mes y nós di nos banda, paradóhicamente, ta imitá precisamente esnán qu ta odia nós y despreciá nós.

¿Cua tá un di su vehículonan principal? Idioma.

Esaqui e názinan qu a crea e cámponan di concentrashón na Quenepa y Santa Cruz a aplicá den combinashón cu teror y intimidashón. Tá e mesún sistema di deshumanisashón e názinan di e di tres Reich y loque esnán di e actual di cuáter Reich germano tá aplicando.

Idioma. P’esey Papiamentu Bibu tá luchando pa llega na claridad lingüístico. P’esey a llama e bitácora aquí Papiamentu Bibu. Pues si a uza idioma pa deshumanisá un pueblo, e mesún idioma purificá di su mentíranan, falácianan y eufemísmonan tá un di e ármanan principal di emancipashón.

Solamente ora nos llega na e nivel di consenshi caminda nós a descargá tur mentira, falacia, eufemismo, cla y raspá, qu tá forma e cáncer den nos idioma y cuminsá duna cada asuntu su nòmber berdadero, nós a cuminsá duna un principio na libertad berdadero den tur su magnitud y splendor. Y asina so por logra berdadero independencia y soberanía. Esencia di emancipashón.

E proceso aquí tá den nos mes man. No por spera di e opresor y ocupador makamba qu l’e haci esey. Al contrario e opresor y ocupador makamba y su secuasnan y cómplicenan lo combatí e proceso di emancipashón sémper.

Por lo tanto ora e opresor y colonisador makamba ta papia di emancipashón, pa naturalesa tá un contradicshón. E tá contradiciendo su naturalesa, su genética opresor y colonisador racista, por lo tanto tá un mentira. Còrda: colonialismo tá racismo pa excelencia.

Nós ta bolbe principio. E conferencia tá un momento histórico pasobra nos supuesto autonomía ya no tá meta sino loque sémper tábata meta: independencia.

Independencia no tá «e único opshón qu a queda nós», sino e único meta, sémper. Ya cuátershen aña. Lo demás no tábata nada mas qu un ilushón, un pesadilla for di cua nós tá saliendo poco-poco.


Papiamentu Bibu



E bitácora aquí tá abrí pa reacshón. Tur reacshón tá someté na moderashón y solamente lo sali publicá si e «bitacorístanan» ta haña qu ta trata di un reacshón constructivo (no necesariamente mester tá di acuerdo cu nós).

No hay comentarios: