Un revista-laboratorio dedicá na poesía, proza, ciencia, arte, música, historia, política na papiamentu
El amor, madre, a la patria
No es el amor ridículo a la tierra
Ni a la hierba que pisan nuestras plantas.
Es el odio invencible a quien la oprime.
Es el rencor eterno a quien la ataca.

Jose Martí

8/01/2008

Islanan Inútil 3

29 di yüli un di nos ciudadánonan eminente, profesor Carlos Weeber ta publicá den Amigoe un remetido. Nós ta publiqu’é aqui traducí. Den otro artículo nós lo analisá Weeber su remetido un poco mas. Loque Weeber a logra di haci den algún renglón tá, den un forma condensá, suma diferente consecuencia desastroso pa motibu di e ocupashón colonial racista macamba ya pa mas qu 350 aña di nos patria.

Tras di Carlos Weeber su remetido nós lo cita for di e promé artículo di e serie Islanan Inutil.

Weeber su remetido:

Nos baratillo anual a caba di pasa. A caba di transportá 400 hoben inteligente qu lo continuá bida na Paisnan Abou. Tal bes algún di nán algún día lo bolbe. E fuga di celéber aquí ya tá durando casi sesenta aña. Di e 20.000 antillánonan sabí apenas 2.000 ta biba aqui. Ami mes recientemente a bira un di nán. Ma no tá necesario tá un di nán pa duna nós cuenta di e consecuéncianan desfaborábel di e fuga di celéber aquí. Nos poblashón pa motibu di un sistema di beca atrasá, structuralmente ta bira mas bobo y poblashón macamba mas sabí. Estúdionan den región caribe y Merca no tá posíbel cu un beca di SCC y Paisnan Abou ta queda popular, según un corant. E altu calidad di universidadnan macamba tá un gran mito y en realidad extremadamente neocolonial. Den nos región tin suficiente universidad bon.
¿Quico ta impidí nós cambia e sistema di beca aqui? Absolutamente nada. Pero di cambio aqui bó ta cansa. Esún qu ta repasá e largu lista di becado, lo por mira qu mayoría studiante a scohe pa un estudio na nivel HBO, mientras qu aqui mes tin diferente estudio na nivel HBO. Nos mes universidad manera tábata di spera a adaptá su enseñansa na necesidadnan local. Mi proposishón tá pa den futuro limitá bécanan y adaptá na prognosis di necesidadnan di sociedad. For di otro aña lo selectá cualitativamente y según contenido. Además asina calidad di UNA lo crece enormemente y lo por atraé mas docente (tambe for di región). Después di tres aña esnán mas inteligente lo haña e oportunidad di sigui nan estudio otro caminda y preferiblemente no na Paisnan Abou. Sobrá ta haña trabóu aqui o lo por bai pa propio cuenta. Pa un pais póber den desarollo un sistema di beca rígido tá productivo y socialmente responsábel. Manera cos ta bai awor (manipulá pa interesnan macamba) esaqui ta nificá nos propio ruina. ¿Paquico UNA no ta protestá na bos altu y continuamente?

5 di decèmber 2007, ocho luna pasá, nós a scirbi un artículo bou di e serie di Islanan Inutil. Tábata trata di e promé. Den e artículo nós a argumentá paquico no tá nós qu ta dependé di macamba, sino qu tá macamba qu ta dependé di nós. Nós a exponé diferente punto. Aqui ta sigui punto 8:

8. Suministro ilimitá di recurso humano y perizia (conocementu)

Na Paisnan Abou tá bibando aproximadamente 130.000 antillano qu, mescos qu yu di Sürnam (500.000) y tur otro strañero, tá aportando sustancialmente na economía di Paisnan Abou. Nos sistema di beca tá realmente un fondo qu tá desarollando Paisnan Abou. O sea, tambe cu nós mes héndenan, como recurso humano, nós tá aportando na desarollo di Paisnan Abou. Den terminología moderno ta llama esey brain drain o fuga di celéber. Pues awor e asuntu a dòl, pasobra awor ta resultá qu no tá nán tá desarollando nós, sino qu nós tá desarollando nán.

Esaqui tábata antó Papiamentu Bibu ocho luna pasá. Profesor Weeber su acusashón, ocho luna después, contra macamba — «Manera cos ta bai awor (manipulá pa interesnan macamba) esaqui ta nificá nos propio ruina.» — no tá un acusashón liviano y insignificante. Tá un acusashón di un yu di tera qu, después di un estadía (¿o exilio?) largu, por queda considerá como un conocedó di makamba y Makambalandia.

Su acusashón tá excepshonalmente scèrpi den nos contexto colonial y merecé un análisis mas profundo.


Papiamentu Bibu


E bitácora aquí tá abrí pa reacshón. Tur reacshón ta queda someté na moderashón y solamente lo sali publicá si e "bitacorístanan" ta haña qu ta trata di un reacshón constructivo (no necesariamente mester tá di acuerdo cu nós).

No hay comentarios: