Un revista-laboratorio dedicá na poesía, proza, ciencia, arte, música, historia, política na papiamentu
El amor, madre, a la patria
No es el amor ridículo a la tierra
Ni a la hierba que pisan nuestras plantas.
Es el odio invencible a quien la oprime.
Es el rencor eterno a quien la ataca.

Jose Martí

7/16/2008

Prostitushón di Idioma 2

Poco día pasá nós a bolbe den tempu y revisá algún escrito y tradushón qu a mira lus di día. Pa straño qu ta zona, no ta parce qu nós mes a traducí cierto poema. Esey ta pasa sémper cu calque traducshón: ora tempu pasa, ta mir’é di otro manera. Aparentemente no tábata sin motibu antó qu nós a subtitulá e bitácora aquí «revista-laboratorio».

A través di e bitácora, nós a ripará qu algún asuntu a queda inconcluso. Algún ponencia a queda na mitar di caminda. Algún sugerencia no a haña siguimentu.

Nós por duna algún ehemplo:

1. Nós no a caba traducshón di un colecshón di e poetisa argentino Alejandra Pizarnik.

2. Traducshón di Divino Comedia a queda wantá na e promé dos cántonan. E di tres canto tábata prácticamente cla promé qu nós méster a para tur actividad relashoná cu Papiamentu Bibu.

3. Nós no a decodificá aínda e lenguahe colonial racista di Statüt.

4. E proposishón qu nós a formulá den Islanan Inútil, caminda nós a scirbi qu ta bira tempu pa nós cuminsá registrá y calculá tur loque sí nós ta nificá pa macamba, no a haña siguimentu pa otro hende. Tá necesario calculá loque nós ta nificá pa nán cu cífranan concreto. Un aproximashón preliminar ya lo duna un bon bista. Ningún hende menos qu un di e gúrunan di pensamentu capitalista, John Maynard Keynes, a llega di scirbi: «It is better to be vaguely right than to be precisely wrong.» Por lo tanto un aproximashón como comienso ya tá un enorme logro.

Algún artículo den transcurso di e aña qu a pasa, pa nós a sobresalí. Esún qu a llama nos atenshón durante nos repaso tá e artículo Prostitushón di Idioma.

Den e artículo ey nós a referí na George Steiner su tesis central qu idioma alemán, hustamente pasobra a «militaris’é» y uz’é pa «concentrá» tur hudiu posíbel na Europa pa después ehecutá genocidio di 6 millon di hudiu, a muri. Loque Steiner quièr men tá qu ya no ta biba idioma alemán, sino ta jis papi’é.

Según Steiner no a tuma idioma alemán apenas algún década (60 aña) pa e proceso di putrimentu aquí degenerá e idioma.

Nos tesis tábata y tá aínda, si apenas a tuma algún década pa idioma alemán «muri», anto quico ta para pa idioma macamba, qu tábata na sirbishi di 350 aña y mas di colonialismo, genocidio, ladronicia, explotashón, traishón. Aínda.

Aínda. Mira Balkenende su intento recién di quièr convertí 3 billón di separashón di bien na Sürnam su independencia den indemnisashón di tantu siglo di barbarismo colonial racista.

Nós mes a duna e ehemplo di e palabra tolerancia. Lesa e artículo. Y asina tin mas.

Lesa loque e «profesor» macamba Emmer tin di bisa di sclabitud. Tuma e mòlèster di «google» Emmer.

Hitler y su pandilla por ehemplo no a inventá e Gran Mentira.[1] Hitler y su pandilla no a inventá campo di concentrashón.

Corectamente Marcel Kross a lansa e siguiente ponéncianan:

1. Nazismo, no a nace na áñanan 30 di siglo pasá na boca di Hitler y su secuasnan, sino entre otro na boca di e macámbanan colonial racista nazi qu a crea e cámponan di concentrashón na Indonesia, Sürnam y Antilla basá riba nan supuesto superioridad racial y nan supuesto predestinashón calvinista.

2. Campo di concentrashón no tá un exclusividad di nazismo alemán, sino fruta directamente di e mente germano, di cua macamba tá un sub-rasa.

¿Otro «rásanan» tambe a participá den e nogoshi bárbaro aquí di genocidio? Sí. Portugués, Inglés, spañó, francés.

¿Tábatin diferencia entre colonialismo germano-anglosahón-macamba y «latino»?

Definitivamente.

Un di nos compatriótanan qu después a bira gobernador, profesor René Römer, den su tesis Un pueblo na kaminda tambe a scirbi qu tábatin un diferencia fundamental entre colonialismo germano y latino. Tur dos marcá pa barbarismo, sin embargo, colonialismo latino tábata, tambe, marcá pa acercamentu racial y cultural.

Algún día pasá e profesor cubano Jorge Gómez Barata, riba e página-web di Rebelión den e artículo Zimbabwe, el G-8 contra Mugabe a scirbi lo siguiente:

En 1980, después de un complicado proceso y de una intensa lucha armada, catorce años antes que Nelson Mandela saliera de la cárcel, en medio de la guerra en Angola, se proclamó la independencia de Zimbabwe y Robert Mugabe, un negro, en representación de los negros, asumió la presidencia en uno de los dos países gobernados por blancos en Africa Negra, alma gemela de Sudáfrica.
En Zimbabwe y en Sudáfrica, holandeses y británicos dieron al colonialismo una perspectiva diferente. El oro y las riquezas eran tantas que se requería otro paradigma de dominación. Allí, como antes había ocurrido en Norteamérica, los colonos concibieron la idea de asentarse para siempre y, en lugar de colonias o factorías, fundaron países para ellos y sus descendientes, dejando de ser colonos para ser africanos. Además de la riqueza, se apropiaron de la identidad. La diferencia de enfoques determinó la actitud ante la población nativa.

Mientras los españoles, que aunque mediante la esclavización, las mitas y las encomiendas, integraron a la población autóctona a su modo de producción, los británicos y holandeses en Sudáfrica y Rhodesia, como antes hicieron en Norteamérica, decidieron prescindir de los pueblos originarios. Para unos concibieron las reservaciones indígenas y, para Sudáfrica y Rhodesia los bantustanes y el apartheid.

La perversa idea que provocó la rebeldía de los nativos, concitó además la crítica y la oposición de sectores de la opinión pública europea, incluso de la elite de poder británica. No obstante, en 1923 los gobernantes de la colonia proclamaron la “autonomía” y, en 1965 un fascista, llamado Ian Smith, la “independencia”. Su única promesa fue que: “Los negros no gobernarían el país ni en mil años”. Se equivocó.

Esaqui ta e contesta riba e palábranan di nos mandatario shon Bibalargu qu diadomingu pasá a bisa na televishón qu tin un orden di pió pa menos pió pa loque ta trata colonialismo. El a cuminsá cu Spaña como e pio pa caba cu Paisnan Abou na e último lugá como menos pió.

Contra-arguméntonan:

1. Literatura na nivel mundial a determiná mashá tempu caba qu e colonisadó mas bárbaro y mas brutal tábata macamba. Nós ta pensa por ehemplo riba e buqui Dutch Seaborne Empire 1600-1800 di C.R. Boxer.

2. Catíbunan na colónianan di otro paisnan qu tábata bira muchu «ferfelu», nán tábata menasá di bende nán cu colonia Sürnam. ¿Paquico? Pasobra macamba tábata conocí pa su barbarismo extremo.

3. Paisnan Abou tábata e último poder colonial europeo pa abolí sclabitud, mas qu tres década después di Inglatera. Promé qu a abolí, diferente doño di e cámponan di concentrashón tábata purba fangu prétunan qu a scapa pa por haña mas cèn pa catibu ora di abolishón.

4. Después di abolishón tur catibu qu a «bira líber», pa 10 aña aínda méster queda na e campo di concentrashón en cuestión dictá pa un llamado «Supervishón Estatal». ¿E ta zona conocí?

5. Apartheid na Suráfrica tábata den tur sentido mas absoluto qu Segregashón racial na Merca. Apartheid y su bantustan tábata un creashón macamba.

6. Nós tin di aber cu macamba como colonisadó y no spañó, ni portugués etc. etc. Por lo tanto, e argumentashón qu diferente poder colonial europeo a haci mescos tá indicá un intento di absolushón di tur culpa. Otro colonisadó no tin ningún clase di relevancia pa nós. Esunaquí, macamba, tin relevancia, e único relevancia: el a colonisá nós y aínda tá ocupando nos patria.

Pero pa bin atrobe riba e artículo di profesor Gómez, tá evidente qu e, como latino, sí tá na altura di loque colonialismo germano-macamba a nificá, y e diferencia fundamental entre colonialismo

germano y latino. Nós sí no ta na altura. Shon Bibalargu, y cun'é miles mas entre nós, su conocementu histórico tá emblemático pa nos situashón. E tá emblemático pa e tapaqueshi bou di cua nós ta biba.

Y asina a través di mas qu 350 aña a uza idioma pa troce y tapa bèrdad. Un proceso qu tambe nós a introducí den nos mes idioma, principalmente pa sobrevivencia. No tábata posíbel acusá macamba directamente pa su crimenan bárbaro contra humanidad. E colonisado generalmente tá expres'é den palábranan positivo tocante su burdugu pa evitá pió.Te aínda. E palábranan di nos mandatario tá prueba di esey.

Loque a través di tempu nós a bin ta practicá antó, ta un posishón a priori di duda y sospecha, ora especialmente macamba di tin bisa algu tocante nós. ¿Paquico? Pasobra su lenguahe continuamente tá marcá pa mentira, pa falsificashón, pa engaño, traishón y complicidad. Ya pa mas qu 350 aña. ¿Nós ta exagerá? Laga nós no bolbe muchu den tempu. ¿Quico nós méster llama tur e «traishónan» contra Pourier y Eis, después qu e dos promé minísternan aquí a haci tur loque tábata necesario y mas ainda riba petishón macamba y FMI sin qu macamba a cumpli? ¿Si no tá traishón, engaño etc. etc., anto quico méster llamé antó?

Mira por ehemplo loque, siguiendo nan lenguahe, nós ta llama plantashi. Con méster llama un sistema di opreshón y explotashón caminda tábata tene hende contra su boluntad, poné traha sin ningún clase di remunerashón, bou di condishonan infrahumano te ora e cai morto, pa después qu e cai morto ya tin otro pará cumprá na «marshe», cla pa siguié»?[2] ¿Plantashi? Nò. Su nòmber corecto tá campo di concentrashón. P’esey Marcel Kross ta papia di economía di campo di concentrashón y no di economía di plantashi.

¿Con méster llama rapto di hende contra su boluntad, pa después «transporté cu barcu pa un continente desconocí p’e? ¿Transporte di hende? Nò. Deportashón di hende.

Y loque a transportá nán cun’é? ¿Barcu? Nò. Campo di concentrashón marítimo.

¿Con méster llama asesinato di millones di inján y pretu den e cámponan di concentrashón? ¿Un casualidad histórico? ¿Un detalle histórico? ¿O hustamente un holocausto, un shoah?[3]

Un Shoah den tur sentido pio qu esún hudiu. Esún hudiu apenas a dura algún aña. Esún di nós a dura algún siglo Pasobra mientras e Levi-nan, e Rubinstein-nan, Lieberman-nan, e Goldberg-nan y millones mas tábata còrda nan nòmber, di unda nán tábatin bini, nan historia na ora di nan asesinato brutal, nos antepasádonan después di dos pa tres generashón ya no tábata còrda mas con nán tábata llama, ni di unda nán tábata bin.

Papiamentu Bibu tin diferente enlace qu ta mustra e riquesa qu tin na conocementu y idéanan alternativo. Mundu occidental conocé científico, erudito crítico qu permanentemente tá atendé cu e falsificashón di historia aquí, tapamentu y trocementu di bèrdad aquí. Nós ta pensa riba héndenan manera Petras, Chomsky, Wallerstein, Gómez. Páginanan-web manera Global Research y Rebelión. Y esaqui tá jis un parti chiquitu di tur loque tá disponíbel.

Inclusive mundu noroccidental, es decir mundu germano (Merca-Inglatera-Paisnan Abou), qu excepshón di Paisnan Abou, conocé hende extremadamente crítico di su política imperialista y genocida. Nós ta bolbe menshoná Petras y Chomsky como dos di tantu otro. Nós por menshoná e página-web Media Lens na Inglatera. ¿Unda Paisnan Abou su Chomsky o su Petras tá? ¿Oostindie tal bes? ¿O Emmer? Héndenan manera Chomsky y Petras, y ótronan, continuamente ta papia di mundu anglosahón, sin qu asta nán no ta realisá nán debidamente qu Paisnan Abou tá un parti integral di e compleho imperialista cu Merca na cabés. Paisnan Abou tá e vasallo mas fiel qu Merca tin, mas qu Inglatera.

Historiografía macamba tá marcá pa tapamentu y trocementu di bèrdad. Asina sea.

Tá na nós pa na promé lugá no quere mesora o nada ora nán tin algu di bisa o scirbi di nós y, na di dos lugá, tá na nós pa scirbi nos mes historia, prescindiendo di e lenguahe actual y introducí un lenguahe nobo purificá y diferente.

Tá na nós llama y considerá macamba, precursor legítimo di nazismo alemán, ocupadó colonial racista en bes di «socio den reino».

Si macamba tábatin e noshón mas elemental di su historia colonial racista nazi, es decir qu e no tá un «socio den reino» sino qu e tá ocupadó ilegal di tera sagrado, anto l’e a comprondé e motíbunan di e ataque contra je algún simán pasá en bes di asombro y indignashón.

E forsa contra e tapamentu y trocementu aquí di nos historia tá un catarsis, un limpiesa di idioma, cu bèrdad como e único punto di salida. No tin otro alternativa. No tin otro manera.

George Steiner a scirbi qu mester purificá un idioma pa e por bolbe biba.

Méster purificá nós historia pa e bolbe biba, pa nós.

Papiamentu Bibu


[1] En breve e teoria di e Gran Mentira, o Große Lüge na alemán, quièr men qu si ripití algu continuamente, na dado momento e tá bira «bèrdad». Pues, ¿no tá mas qu 350 aña caba macamba a ripití qu nós no ta sirbi? ¿No tá nós mes, ripitiendo macamba, continuamente ta ripití qu «nós mes no por»?

[2] O manera Karl Marx a siña nós den Capital, na Indonesia macamba tábata rapta mucha, «cultivá» nán den prisònan den condishonan infrahumano pa uza nán, una bes madurá, como catibu.

[3] Lesa Oostindie si negashón di bèrdad: http://antilliaans.caribiana.nl/cultuur/car20071020_oostindie-oratie.




E bitácora aquí tá abrí awor pa reacshón. Tur reacshón ta queda someté na moderashón y solamente lo sali publicá si e "bitacorístanan" ta haña qu ta trata di un reacshón constructivo (no necesariamente mester tá di acuerdo cu nos).

No hay comentarios: