Un revista-laboratorio dedicá na poesía, proza, ciencia, arte, música, historia, política na papiamentu
El amor, madre, a la patria
No es el amor ridículo a la tierra
Ni a la hierba que pisan nuestras plantas.
Es el odio invencible a quien la oprime.
Es el rencor eterno a quien la ataca.

Jose Martí

7/23/2008

Palabra di Día - Oficina

Esta palabra se refiere a una actividad laboral, principalmente manual o artesanal, tal como la que desarrolla un albañil, un electricista o un mecánico.

Proviene del latín opificium, derivada de opificis ‘artesano’, que se formó, a su vez, mediante la yuxtaposición de opus ‘obra’ y facere ‘hacer’.

Muchas palabras de nuestra lengua proceden de opificium y sus derivados, tales como oficina, oficial, oficioso. En cuando a oficina, a pesar de las diversas acepciones que le otorga el Diccionario, en español usamos esa palabra para designar un lugar de trabajo de escritorio, llevado a cabo en organismos públicos o en empresas privadas. En portugués, en cambio, oficina es, principalmente, un taller de trabajos técnicos o manuales, por ejemplo, de mecánica, electricidad, carpintería u otras actividades.

Fuente: El Castellano


E bitácora aquí tá abrí pa reacshón. Tur reacshón ta queda someté na moderashón y solamente lo sali publicá si e "bitacorístanan" ta haña qu ta trata di un reacshón constructivo (no necesariamente mester tá di acuerdo cu nós).

7/22/2008

Ñapita - Cervantes

Awe nós lo cuminsá cu otro serie titulá Ñapita. Ta trata di fragméntonan traducí for di literatura universal.

Nós lo cuminsá cu un di e fragméntonan mas famoso for di literatura spañó. Nós ta referí na e buqui Don Quijote di Miguel de Cervantes.

Nós a tuma e libertad di adaptá e original un poco y «modernisé». Pa e violashón flagrante aquí di tur regla y convenio di traducshón nós ta solicitá absolushón apelando na libertas poetica.

Fragmento for di Don Quijote:

Na un lugá di La Mancha, qu su nòmber mi n’ quièr còrda mes, no mashá tempu pasá tábata biba un caballero qu tábata laga lanza bon wardá, escudo bieu, cabay flacu y un cachó pa core cunucu. Un wea di algu mas di carni di baca qu carné, salada mayoría di anochi, sobrá di cuminda pa diasabra, lenteha diabièrnè, algún palomba di ñapa riba diadomingu, tábata tuma trescuarta parti di su suèldu. Sobrá e tábata gasta na paña fini y zapatu di felpa pa díanan di fiesta, mientras den simán e tábata broma cu su mihó páñanan di cas. E tábatin un criá qu ya a pasa cuarenta, y un subrina qu n’ llega binti aínda, y un chabalitu qu tábata yud’é den cunucu y na marshe. Edad di nos caballero tábata llega su cincuenta áñanan; e tábata di cara cerá, secu na carni, cara delegá, gran mardugadó y amigu di yagmentu. Nán ta bisa qu su fam tábata Quijada o Quesada, pues tin algún diferencia entre e autornan qu ta conta di e caso aquí; aunque pa conhetúranan verosímil, qu e tábata llama Quejana. Ma esaqui no ta importá mashá pa nos cuenta: basta qu den contamentu ta queda riba e caminda di bèrdad.

Finalmente como ñapa di ñápanan nós ta ofrecé e siguiente «proverbio» llen di «saus» di Cervantes:

Riñen dos amantes, hácese la paz;
si el enojo es grande, es el gusto mas.


E bitácora aquí tá abrí awor pa reacshón. Tur reacshón ta queda someté na moderashón y solamente lo sali publicá si e "bitacorístanan" ta haña qu ta trata di un reacshón constructivo (no necesariamente méster tá di acuerdo cu nós).

Poesía Vertical X - 5

No presta atenshón na palabra,
excepto esunan qu ta transportá
nan propio carga di silencio.
Discurso di hende tá extrañamente opresivo,
pero algún palabra ta queda lòs
manera para qu ta cai di su trupa
y qu un zona especialmente susceptíbel di airu
ta retené y congregá.

No presta atenshón tampoco na scritura,
excepto cierto página lòs o quibrá
qu ta conservá fragmento
di algún historia qu n’ ta parce historia
o di un gritamentu cu un straño ilamentu,
papel qu bientu manera un warwarú ta primi den squina.

Y ni siquiera presta atenshón na loque tá boca quetu,
pasobra silencio di hende tá casi sémper
nada mas qu un tereno shimarón,
cerá pa algún tranqué lastimoso
qu ta impidí qu fruminga ta lastr’é bai cun’é.

Además di palabra y silencio,
e berdadero lenguahe ta articulá otro cos,
por ehemplo,
e filo sin sosiegu qu ta herid’é.

(na Carlos Lohlé)

Roberto Juarroz


© 2008 Papiamentu Bibu


E bitácora aquí tá abrí awor pa reacshón. Tur reacshón tá queda someté na moderashón y solamente lo sali publicá si e "weblogístanan" ta haña qu ta trata di un reacshón constructivo (no necesariamente mester tá di acuerdo cu nós).

7/20/2008

Colonialismo Desenmascará: ¡Atrobe!

Nós ta bai cuminsá cu un serie qu nós a titulá Colonialismo Desenmascará: ¡Atrobe!

E intenshón tá pa e lector comprondé e mensahe qu tin tras di cierto publicashón. E promé qu nós lo decodificá ta un artículo qu a sali den Amigoe.

Ta trata di e artículo Verhagen wil openheid Venezuela qu a sali 12 di juli den Amigoe.



ANALISIS:


WILLEMSTAD — Minister van Buitenlandse Zaken Maxime Verhagen (CDA) vindt dat aan Venezuela openheid van zaken gevraagd kan worden met betrekking tot wapenaankopen. Verhagen verklaarde dit gisteren tijdens de persconferentie ter afsluiting van zijn kennismakingsbezoek.

1. Tá pretencioso y arogante qu un miníster macamba ta exihí di un pais soberano latinoamericano manera Venezuela pa duna bista riba su forsa militar. Nán, macamba, te hinca boca caminda nán no tin nada di busca. Además e pretenshón di papia na nos nòmber pa cu un país rumán, ta haci daño na e relashón entre Venezuela y Antilla. E tá tambe indicativo di e miedu qu Paisnan Abou tin pa cu cámbionan revolucionario na Latinoamérica.

2. E «petishón» ta riba orden directo di su «amo» Merca como vasallo fiel.

De minister onderstreept dat het streven is om een goede relatie te hebben met alle buurlanden en een nauwe samenwerking met bondgenoten. Hier is uitgebreid bij stilgestaan tijdens het bezoek, dat als doel had ‘te luisteren naar wat in beider belang is’. Verhagen omschrijft het overleg met minister-president Emily de Jongh-Elhage (PAR) over de aansturing van het buitenlandbeleid dan ook als nuttig.

1. ¿For di qui tempu Venezuela ta «bisiña di Paisnan Abou? ¿For di qui tempu un país na Europa tin bisiña na Latinoamérica y Caribe?

Er wordt in nauw overleg met de Antillen en Aruba gewerkt aan een nieuwe Caribennotitie. Op deelname in Caricom wil Verhagen niet vooruitlopen. Relaties in de regio moeten nog uitgewerkt worden, vooral met het oog op de staatkundige vernieuwingen. Ook de door het eiland geuite wens om goedkopere brandstof uit Venezuela is nog niet aan de orde gekomen.

1. Esaqui tá un Concessio (confeshón)[1]: asta e administrashón colonial local tá insistiendo pa afiliashón na Caricom. Asta e administradornan local colonial a logra mira a través di e néblinanan den e tapaqueshi macamba qu Caricom tá ofrecé bentáhanan económico y financiero concreto. Sin presencia colonial ya mashá tempu esaqui tábata un echo y ta demostrá qu solamente independiente, soberano por regla asúntunan y interesnan financiero y económico efectivamente cu mundu exterior sin metementu macamba. Còrda e palábranan di nos «eminencia gris» Lionel Capriles qu a declará qu nós méster bira independiente.[2]

2. Por lo tanto esaqui tá consecuencia directo di tá colonia: nós mes no por dicidí pa nós mes cu quen nós ta atendé nos mes asúntunan. Esaqui tambe ta conta pa un eventual afiliashón na Petrocaribe. E deseo di afiliashón na Petrocaribe no tá un invento antillano. Mashá tempu caba íslanan-nashonan manera Antilla ta afiliá na Petrocaribe.

VERDRAGEN

Verhagen zegt open te staan voor de wensen en keuzes van de Antillen met betrekking tot de Europese Unie. De uitgevoerde UPG-studie geeft aan dat er voor- en nadelen aan alle keuzes zitten. Het is goed dat de Antillen tijd nemen om dit te overdenken, aldus de minister. Verder is er tijdens het bezoek stilgestaan bij verdragen waarmee het ministerie van Buitenlandse Zaken te maken heeft en waaraan het Koninkrijk zich moet houden. Verhagen noemt hierbij expliciet milieu en mensenrechten.

1. Cu esey macamba ta purba mina calque cooperashón bentahoso qu ta promové nos interesnan financiero y económico.

2. Deréchonan humano: Nán, macamba, tá e violadornan mas flagrante, mas brutal y mas severo di deréchonan humano, ya pa 400 aña. Uza e tema di deréchonan humano tá comparábel na loque tábata antes e calumnia qu nós tá salbáhenan pagano bárbaro sin rèspèt pa balornan moral. Esaqui tá Inculpatio: e tá similar na e caso di e ladrón qu ta grita «¡gara e ladrón!», o e criminal qu ta grita «¡gara e criminal!», o e asesino qu ta grita «¡gara e asesino!», o e genocida qu ta grita «¡genocidio!».

3. E tá muestra di arrogancia y falsedad, mendacidad hipócrita.

‘Kansen COPPPAL miniem’

De dekolonisatiecommissie van de Verenigde Naties houdt een lijst aan van non-self governing territories. De Antillen komen niet op deze lijst voor. De kans dat de dekolonisatiecommissie van de VN een uitspraak zal doen naar aanleiding van de aanklacht van Copppal acht Verhagen dan ook miniem.

Copppal is een ngo bestaande uit ruim vijftig politieke partijen uit 28 landen in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied. Het geldt als het belangrijkste forum voor partijen in de regio die soevereiniteit, regionale integratie, een rechtvaardiger internationale orde en het respect voor mensenrechten nastreven. De Aliansa Patriótiko (MAN, PS, NPA, FK en PLKP) hebben en beroep op Copppal gedaan. Copppal is met hen van mening dat de autonomie aangetast wordt in de nieuwe staatkundige structuur.

De minister zegt geen informatie te hebben over welke stappen Copppal nu concreet ondernomen heeft. Verhagen wijst erop dat de commissie alleen correspondentie in behandeling neemt van regeringen. Aan de VN-vertegenwoordiging van Nederland in New York is gevraagd de kwestie in de gaten te houden.

1. Qu nós no ta figurá riba e lista oficial di «colónianan», no ta nificá qu definitivamente aínda nós tá colonia. E caso di Puerto Rico ta demostrá e tema di autodeterminashón y independencia definitivamente tá queda actual y na òrdu di día.

2. E remarque di Verhagen qu «e Comishón di decolonisashón solamente ta considerá correspondencia di entidadnan gubernamental», tá un MENTIRA. Lesa e documento di Nashonan Uní relashoná cu Puerto Rico y observá qu e solicitántenan no tá gobièrnu di Puerto Rico pasobra Puerto Rico no tin gobièrnu. E entidad «gobièrnu» tá reservá pa paisnan independiente. E colégionan local na Puerto Rico y Antilla tá nada mas qu administrashón local colonial. Cu e remarque aquí Verhagen quièr despistá nós y na mes momento bagatelisá y torpedeá calque intento. E tá speculando riba nós ignorancia.

3. Obviamente nán, macamba, tá realisando nán qu nós a descubrí qu por pidi yudansa di exterior.

4. Meta di e mentíranan aquí tá pa evitá qu nós ta orientá nós y haña apoyo den exterior pa realisá nos libertad.

5. Nán tá realisando nán qu nós tá haciendo nan bida difícil pasobra nós tá hañando e caminda pa sali for di e tapaqueshi. Nós tá desbaratando e cadénanan colonial. Nan instrucshón na nan representante na Nashonan Uní tá dictá pa miedu qu entre mas y mas hende ta reina e deseo pa tin nos destino den nos mes man y realisashón y concretisashón di nos libertad nashonal.

Papiamentu Bibu



E biácora aquí ta abrí awor pa reacshón. Tur reacshón tá someté na moderashón y solamente lo sali publicá si e "bitacorístanan" ta haña qu ta trata di un reacshón constructivo (no necesariamente mester tá di acuerdo cu nós).

7/16/2008

Prostitushón di Idioma 2

Poco día pasá nós a bolbe den tempu y revisá algún escrito y tradushón qu a mira lus di día. Pa straño qu ta zona, no ta parce qu nós mes a traducí cierto poema. Esey ta pasa sémper cu calque traducshón: ora tempu pasa, ta mir’é di otro manera. Aparentemente no tábata sin motibu antó qu nós a subtitulá e bitácora aquí «revista-laboratorio».

A través di e bitácora, nós a ripará qu algún asuntu a queda inconcluso. Algún ponencia a queda na mitar di caminda. Algún sugerencia no a haña siguimentu.

Nós por duna algún ehemplo:

1. Nós no a caba traducshón di un colecshón di e poetisa argentino Alejandra Pizarnik.

2. Traducshón di Divino Comedia a queda wantá na e promé dos cántonan. E di tres canto tábata prácticamente cla promé qu nós méster a para tur actividad relashoná cu Papiamentu Bibu.

3. Nós no a decodificá aínda e lenguahe colonial racista di Statüt.

4. E proposishón qu nós a formulá den Islanan Inútil, caminda nós a scirbi qu ta bira tempu pa nós cuminsá registrá y calculá tur loque sí nós ta nificá pa macamba, no a haña siguimentu pa otro hende. Tá necesario calculá loque nós ta nificá pa nán cu cífranan concreto. Un aproximashón preliminar ya lo duna un bon bista. Ningún hende menos qu un di e gúrunan di pensamentu capitalista, John Maynard Keynes, a llega di scirbi: «It is better to be vaguely right than to be precisely wrong.» Por lo tanto un aproximashón como comienso ya tá un enorme logro.

Algún artículo den transcurso di e aña qu a pasa, pa nós a sobresalí. Esún qu a llama nos atenshón durante nos repaso tá e artículo Prostitushón di Idioma.

Den e artículo ey nós a referí na George Steiner su tesis central qu idioma alemán, hustamente pasobra a «militaris’é» y uz’é pa «concentrá» tur hudiu posíbel na Europa pa después ehecutá genocidio di 6 millon di hudiu, a muri. Loque Steiner quièr men tá qu ya no ta biba idioma alemán, sino ta jis papi’é.

Según Steiner no a tuma idioma alemán apenas algún década (60 aña) pa e proceso di putrimentu aquí degenerá e idioma.

Nos tesis tábata y tá aínda, si apenas a tuma algún década pa idioma alemán «muri», anto quico ta para pa idioma macamba, qu tábata na sirbishi di 350 aña y mas di colonialismo, genocidio, ladronicia, explotashón, traishón. Aínda.

Aínda. Mira Balkenende su intento recién di quièr convertí 3 billón di separashón di bien na Sürnam su independencia den indemnisashón di tantu siglo di barbarismo colonial racista.

Nós mes a duna e ehemplo di e palabra tolerancia. Lesa e artículo. Y asina tin mas.

Lesa loque e «profesor» macamba Emmer tin di bisa di sclabitud. Tuma e mòlèster di «google» Emmer.

Hitler y su pandilla por ehemplo no a inventá e Gran Mentira.[1] Hitler y su pandilla no a inventá campo di concentrashón.

Corectamente Marcel Kross a lansa e siguiente ponéncianan:

1. Nazismo, no a nace na áñanan 30 di siglo pasá na boca di Hitler y su secuasnan, sino entre otro na boca di e macámbanan colonial racista nazi qu a crea e cámponan di concentrashón na Indonesia, Sürnam y Antilla basá riba nan supuesto superioridad racial y nan supuesto predestinashón calvinista.

2. Campo di concentrashón no tá un exclusividad di nazismo alemán, sino fruta directamente di e mente germano, di cua macamba tá un sub-rasa.

¿Otro «rásanan» tambe a participá den e nogoshi bárbaro aquí di genocidio? Sí. Portugués, Inglés, spañó, francés.

¿Tábatin diferencia entre colonialismo germano-anglosahón-macamba y «latino»?

Definitivamente.

Un di nos compatriótanan qu después a bira gobernador, profesor René Römer, den su tesis Un pueblo na kaminda tambe a scirbi qu tábatin un diferencia fundamental entre colonialismo germano y latino. Tur dos marcá pa barbarismo, sin embargo, colonialismo latino tábata, tambe, marcá pa acercamentu racial y cultural.

Algún día pasá e profesor cubano Jorge Gómez Barata, riba e página-web di Rebelión den e artículo Zimbabwe, el G-8 contra Mugabe a scirbi lo siguiente:

En 1980, después de un complicado proceso y de una intensa lucha armada, catorce años antes que Nelson Mandela saliera de la cárcel, en medio de la guerra en Angola, se proclamó la independencia de Zimbabwe y Robert Mugabe, un negro, en representación de los negros, asumió la presidencia en uno de los dos países gobernados por blancos en Africa Negra, alma gemela de Sudáfrica.
En Zimbabwe y en Sudáfrica, holandeses y británicos dieron al colonialismo una perspectiva diferente. El oro y las riquezas eran tantas que se requería otro paradigma de dominación. Allí, como antes había ocurrido en Norteamérica, los colonos concibieron la idea de asentarse para siempre y, en lugar de colonias o factorías, fundaron países para ellos y sus descendientes, dejando de ser colonos para ser africanos. Además de la riqueza, se apropiaron de la identidad. La diferencia de enfoques determinó la actitud ante la población nativa.

Mientras los españoles, que aunque mediante la esclavización, las mitas y las encomiendas, integraron a la población autóctona a su modo de producción, los británicos y holandeses en Sudáfrica y Rhodesia, como antes hicieron en Norteamérica, decidieron prescindir de los pueblos originarios. Para unos concibieron las reservaciones indígenas y, para Sudáfrica y Rhodesia los bantustanes y el apartheid.

La perversa idea que provocó la rebeldía de los nativos, concitó además la crítica y la oposición de sectores de la opinión pública europea, incluso de la elite de poder británica. No obstante, en 1923 los gobernantes de la colonia proclamaron la “autonomía” y, en 1965 un fascista, llamado Ian Smith, la “independencia”. Su única promesa fue que: “Los negros no gobernarían el país ni en mil años”. Se equivocó.

Esaqui ta e contesta riba e palábranan di nos mandatario shon Bibalargu qu diadomingu pasá a bisa na televishón qu tin un orden di pió pa menos pió pa loque ta trata colonialismo. El a cuminsá cu Spaña como e pio pa caba cu Paisnan Abou na e último lugá como menos pió.

Contra-arguméntonan:

1. Literatura na nivel mundial a determiná mashá tempu caba qu e colonisadó mas bárbaro y mas brutal tábata macamba. Nós ta pensa por ehemplo riba e buqui Dutch Seaborne Empire 1600-1800 di C.R. Boxer.

2. Catíbunan na colónianan di otro paisnan qu tábata bira muchu «ferfelu», nán tábata menasá di bende nán cu colonia Sürnam. ¿Paquico? Pasobra macamba tábata conocí pa su barbarismo extremo.

3. Paisnan Abou tábata e último poder colonial europeo pa abolí sclabitud, mas qu tres década después di Inglatera. Promé qu a abolí, diferente doño di e cámponan di concentrashón tábata purba fangu prétunan qu a scapa pa por haña mas cèn pa catibu ora di abolishón.

4. Después di abolishón tur catibu qu a «bira líber», pa 10 aña aínda méster queda na e campo di concentrashón en cuestión dictá pa un llamado «Supervishón Estatal». ¿E ta zona conocí?

5. Apartheid na Suráfrica tábata den tur sentido mas absoluto qu Segregashón racial na Merca. Apartheid y su bantustan tábata un creashón macamba.

6. Nós tin di aber cu macamba como colonisadó y no spañó, ni portugués etc. etc. Por lo tanto, e argumentashón qu diferente poder colonial europeo a haci mescos tá indicá un intento di absolushón di tur culpa. Otro colonisadó no tin ningún clase di relevancia pa nós. Esunaquí, macamba, tin relevancia, e único relevancia: el a colonisá nós y aínda tá ocupando nos patria.

Pero pa bin atrobe riba e artículo di profesor Gómez, tá evidente qu e, como latino, sí tá na altura di loque colonialismo germano-macamba a nificá, y e diferencia fundamental entre colonialismo

germano y latino. Nós sí no ta na altura. Shon Bibalargu, y cun'é miles mas entre nós, su conocementu histórico tá emblemático pa nos situashón. E tá emblemático pa e tapaqueshi bou di cua nós ta biba.

Y asina a través di mas qu 350 aña a uza idioma pa troce y tapa bèrdad. Un proceso qu tambe nós a introducí den nos mes idioma, principalmente pa sobrevivencia. No tábata posíbel acusá macamba directamente pa su crimenan bárbaro contra humanidad. E colonisado generalmente tá expres'é den palábranan positivo tocante su burdugu pa evitá pió.Te aínda. E palábranan di nos mandatario tá prueba di esey.

Loque a través di tempu nós a bin ta practicá antó, ta un posishón a priori di duda y sospecha, ora especialmente macamba di tin bisa algu tocante nós. ¿Paquico? Pasobra su lenguahe continuamente tá marcá pa mentira, pa falsificashón, pa engaño, traishón y complicidad. Ya pa mas qu 350 aña. ¿Nós ta exagerá? Laga nós no bolbe muchu den tempu. ¿Quico nós méster llama tur e «traishónan» contra Pourier y Eis, después qu e dos promé minísternan aquí a haci tur loque tábata necesario y mas ainda riba petishón macamba y FMI sin qu macamba a cumpli? ¿Si no tá traishón, engaño etc. etc., anto quico méster llamé antó?

Mira por ehemplo loque, siguiendo nan lenguahe, nós ta llama plantashi. Con méster llama un sistema di opreshón y explotashón caminda tábata tene hende contra su boluntad, poné traha sin ningún clase di remunerashón, bou di condishonan infrahumano te ora e cai morto, pa después qu e cai morto ya tin otro pará cumprá na «marshe», cla pa siguié»?[2] ¿Plantashi? Nò. Su nòmber corecto tá campo di concentrashón. P’esey Marcel Kross ta papia di economía di campo di concentrashón y no di economía di plantashi.

¿Con méster llama rapto di hende contra su boluntad, pa después «transporté cu barcu pa un continente desconocí p’e? ¿Transporte di hende? Nò. Deportashón di hende.

Y loque a transportá nán cun’é? ¿Barcu? Nò. Campo di concentrashón marítimo.

¿Con méster llama asesinato di millones di inján y pretu den e cámponan di concentrashón? ¿Un casualidad histórico? ¿Un detalle histórico? ¿O hustamente un holocausto, un shoah?[3]

Un Shoah den tur sentido pio qu esún hudiu. Esún hudiu apenas a dura algún aña. Esún di nós a dura algún siglo Pasobra mientras e Levi-nan, e Rubinstein-nan, Lieberman-nan, e Goldberg-nan y millones mas tábata còrda nan nòmber, di unda nán tábatin bini, nan historia na ora di nan asesinato brutal, nos antepasádonan después di dos pa tres generashón ya no tábata còrda mas con nán tábata llama, ni di unda nán tábata bin.

Papiamentu Bibu tin diferente enlace qu ta mustra e riquesa qu tin na conocementu y idéanan alternativo. Mundu occidental conocé científico, erudito crítico qu permanentemente tá atendé cu e falsificashón di historia aquí, tapamentu y trocementu di bèrdad aquí. Nós ta pensa riba héndenan manera Petras, Chomsky, Wallerstein, Gómez. Páginanan-web manera Global Research y Rebelión. Y esaqui tá jis un parti chiquitu di tur loque tá disponíbel.

Inclusive mundu noroccidental, es decir mundu germano (Merca-Inglatera-Paisnan Abou), qu excepshón di Paisnan Abou, conocé hende extremadamente crítico di su política imperialista y genocida. Nós ta bolbe menshoná Petras y Chomsky como dos di tantu otro. Nós por menshoná e página-web Media Lens na Inglatera. ¿Unda Paisnan Abou su Chomsky o su Petras tá? ¿Oostindie tal bes? ¿O Emmer? Héndenan manera Chomsky y Petras, y ótronan, continuamente ta papia di mundu anglosahón, sin qu asta nán no ta realisá nán debidamente qu Paisnan Abou tá un parti integral di e compleho imperialista cu Merca na cabés. Paisnan Abou tá e vasallo mas fiel qu Merca tin, mas qu Inglatera.

Historiografía macamba tá marcá pa tapamentu y trocementu di bèrdad. Asina sea.

Tá na nós pa na promé lugá no quere mesora o nada ora nán tin algu di bisa o scirbi di nós y, na di dos lugá, tá na nós pa scirbi nos mes historia, prescindiendo di e lenguahe actual y introducí un lenguahe nobo purificá y diferente.

Tá na nós llama y considerá macamba, precursor legítimo di nazismo alemán, ocupadó colonial racista en bes di «socio den reino».

Si macamba tábatin e noshón mas elemental di su historia colonial racista nazi, es decir qu e no tá un «socio den reino» sino qu e tá ocupadó ilegal di tera sagrado, anto l’e a comprondé e motíbunan di e ataque contra je algún simán pasá en bes di asombro y indignashón.

E forsa contra e tapamentu y trocementu aquí di nos historia tá un catarsis, un limpiesa di idioma, cu bèrdad como e único punto di salida. No tin otro alternativa. No tin otro manera.

George Steiner a scirbi qu mester purificá un idioma pa e por bolbe biba.

Méster purificá nós historia pa e bolbe biba, pa nós.

Papiamentu Bibu


[1] En breve e teoria di e Gran Mentira, o Große Lüge na alemán, quièr men qu si ripití algu continuamente, na dado momento e tá bira «bèrdad». Pues, ¿no tá mas qu 350 aña caba macamba a ripití qu nós no ta sirbi? ¿No tá nós mes, ripitiendo macamba, continuamente ta ripití qu «nós mes no por»?

[2] O manera Karl Marx a siña nós den Capital, na Indonesia macamba tábata rapta mucha, «cultivá» nán den prisònan den condishonan infrahumano pa uza nán, una bes madurá, como catibu.

[3] Lesa Oostindie si negashón di bèrdad: http://antilliaans.caribiana.nl/cultuur/car20071020_oostindie-oratie.




E bitácora aquí tá abrí awor pa reacshón. Tur reacshón ta queda someté na moderashón y solamente lo sali publicá si e "bitacorístanan" ta haña qu ta trata di un reacshón constructivo (no necesariamente mester tá di acuerdo cu nos).

7/12/2008

Un Mosaico di Idea

Nós reingreso den mundu virtual a tarda mas di loque nós a spera. Un participashón mas activo lo tarda un poco mas.

Naturalmente den transcurso di e último dos luna y mei pa tres luna diferente idea a surgi. Nós lo presentá algún aqui como un mosaico, un potpurí. Aqui y alla tal bes buscando conecshón entre sucésonan qu no ta parce di tin algu di aber cu otro.

Nós a tuma nota di mashá festividad riba día di bandera. Lamentablemente nós méster a sigui cu e proyecto qu tin nós ocupá ya pa mas qu dos luna. Ma su fin tá na bista.

Nós tábatin un artículo proyectá pa Día di Bandera qu nós no a logra caba na tempu. Obviamente e artículo tábata relashoná cu bandera y independencia. E artículo aquí nós a modificá den e presente.

Lesando for di e escrítonan di libertador Simón Bolívar, nós a topa cu un carta mashá interesante. Nós quièr a compartí cu e lector un carta dirigí na Sociedad Patriótica, Club revolucionario de Caracas (3-4 di yüli 1811)[1]:

No es que hay dos congresos. ¿Cómo fomentarán el cisma los que conocen más la necesidad de la unión? Lo que queremos es que esa unión sea efectiva y para animarnos a la gloriosa empresa de nuestra libertad; unirnos para reposar, para dormir en los brazos de la apatía, ayer fue una mengua, hoy es una traición. Se discute en el Congreso Nacional lo que debiera estar decidido. ¿Y qué dicen? Qu debemos comenzar por una confederación, como si todos no estuviésemos confederados contra la tiranía extranjera. Que debemos atender a los resultados de la política de España. ¿Qué nos importa que España venda a Bonaparte sus esclavos o que los conserve, si estamos resueltos a ser libres? Esas dudas son tristes efectos de las antiguas cadenas. ¡Que los grandes proyectos deben prepararse con calma! Trescientos años de calma ¿no bastan? La Junta Patriótica respeta, como debe, al Congreso de la nación, pero el Congreso debe oír a la Junta Patriótica, centro de luces y de todos los intereses revolucionarios. Pongamos sin temor la piedra fundamental de la libertad suramericana: vacilar es perdernos.

Que una comisión del seno de este cuerpo lleve al soberano Congreso estos sentimientos.

Bolívar, indigná, ta puntra si treshen aña di calma, o sea treshen aña di dominio colonial spañó no tá suficiente pa llega na independencia pa caba.

Ta llama atenshón tambe qu Bolívar ta referí explícitamente na «Esas dudas son tristes efectos de las antiguas cadenas». O sea, qu tábatin un grupo qu pa motibu di e cadénanan antiguo di colonialismo, no quièr a independisá di Spaña.

¡Cuantu similitud no tin entre Bolívar su carta y nos situashón actual!

¿Qui día antó un pueblo tá cla pa independencia? Calque momento. Aworaqui mes. Ayera. Antayera.

¿Mester prepará pa independencia, manera frecuentemente Winston Lourens sa bisa?

Nós no ta quere qu por prepará pa independencia. Pasobra fórsanan reaccionario interno operando na fabor di e colonisadó, oponiendo independencia pa motibu di «e tristu eféctonan di antiguo cadénanan», y e colonisadó mes, esún mas bárbaro y mas misquiña entre tur colonisadó qu Caribe y Latinoamérica conocé, lo haci tur lo posíbel pa pone traba riba e caminda di emancipashón y independencia.

Independencia no tá un proceso planeá, sino un proceso revolucionario.

Contemplá 350 aña di historia colonial, te aínda colonial, marcá pa barbarismo racista macamba. A pesar di barbarismo macamba, te aínda, ¡mira cuantu nós a logra! A pesar di barbarismo macamba. Sémper amigu Marcel Kross a bisa qu nós tá hende fuerte, pasobra mira con nós a sobrebibí e colonisadó racista mas bárbaro y mas misquiña entre tur otro colonisadó racista y bárbaro.

Un colonisadó qu te aínda ta haci tur lo posíbel pa tapa y troce bèrdad. Scucha Wilders y Brinkman. Y scucha especialmente esnán qu tá mescos, pero ta pretendé otro manera e «cristián» Balkenende, e «cristián» Hirsch Ballin, e «cristián» Bijleveld Schouten, e «cristián» Rouvoet y especialmente e «socialista» Bos.

Un colonisadó qu den persona di Balkenende tábatin e curashi di bisa qu e 3 billón qu a paga Sürnam na su independencia tábata tambe un forma di indemnisashón pa nan barbarísmonan colonial racista. Corectamente Presidente Venetiaan a pon’ele públicamente na su lugá.

Purba sémper macamba lo purba saca curpa pa no tin méster di paga loque obligatoriamente nán algún día tin qu paga p’e.

¿Macamba no ta tapa y troce bèrdad?

Lesa e historia di e científico Armand Zunder qu originalmente lo a doctorá na Paisnan Abou riba historia económico di Sürnám na e bastión colonial qu llama Universidad di Amsterdam. Finalmente después di mil y un traba corectamente el a dicidí di legumai Paisnan Abou y su tapaqueshi macamba y bai doctorá na su patria.[2]

Y mientras Papiamentu Bibu a pasa su promé aña di existencia, nós ta permití e colonisadó balcanisá Antilla, partié na pida-pida.

Si nós no tin nada di ofrecé, si nós tá jis un sèt di baranca cu nada ariba, ¿paquico e colonisadó aquí, hustamente e colonisadó aquí, esún mas misquiña di tur qu historia caribe y latinoamericano a conocé, no quièr laga nós bai?

E proceso de balcanisashón di Antilla tin e siguiente obhetívonan:

1. Parti Antilla na pida-pida creando asina divishón y desunión. Di tal manera ta convertí áreanan ocupá ilegalmente den “teritorio” macamba.

2. E balcanisashón aquí tin como pensamentu su tras qu eventualmente mantené Còrçao y Aruba como colonia no tá sosteníbel. Por lo tanto, ta capturá un parti di teritorio antillano (BES). Esaqui tá loque Marcel Kross ta llama e siguiente fase di balcanisashón: gibraltarisashón. O sea, si no por controlá e teritorio completo, ta trata di queda cu un parti eternamente.

3. E parti aquí lo no solamente cai bou di preshón político macamba directo, sino tambe bou di preshón demográfico. Es decir, lo “exportá” macamba pa teritorio BES y asina crea un forsa demográfico / político contra e poblashón original. E boneriano, e sabano etc. lo no existí mas después di un tempu.

4. E islanan aquí no ta jis un set di baranca, mescos qu e otro islanan no tá jis un set di baranca. Nos tá e «cabés di ceru» di actividad volcánico, por lo tanto potencialmente ricu na petroli y tur clase di mineral, y den lamán ricu na un diversidad biológico (fuente renovábel) manera por ehemplo Saba Bank qu nós ta regalando Paisnan Abou. Si adishoná acerca, aparte di e zona territorial di 12 milla náutico, e notorio zona económico exclusivo, anto tá mas qu obvio qu Paisnan Abou tá creando un aumento considerábel di teritorio terrestre, acuático y recurso natural renovábel y no-renovábel.[3]


5. Potencialmente lo por uza BES pa operashonan militar den cuadro di actividadnan militar/terorista di e triángulo Merca-Inglatera-Paisnan Abou. Henter e proceso aquí tá tambe directamente relashoná cu reactivashón di e di cuater flota imperial mericano.

Otro tema: Barack Obama.

Nós quièr pone un banda tur euforia pa cu e echo qu pa promé be den historia mericano un hòmber pretu (¿o un blancu di coló?) tá candidato den e contienda final pa presidencia di e imperio mas poderoso y tambe mas brutal qu historia a conocé.

Nós no tá ni siquiera interesá den loque e lo por nificá pa Merca, un pais qu algún década pasá aínda tábata un pais qu oficialmente tábata racialmente segregá.

Ya nós por a observá den transcurso di e último áñanan cua posishón ta queda reservá pa hende pretu den política mericano.

Colin Powell, promé como mercenario na sirbishi di e mericano blancu a bringa contra su mes «rumanan» na Corea y Vietnam. Después e por a sirbi como «mayordomo» di e promé gobièrnu di yu Bush. Ora e no tábata usábel mas, e méster a sali for di «gran sala di hende blancu» pa porta di atrás, sin honor y sin gloria.

Condi Rice, mescos. E tá e criá den e «gran sala di hende blancu». Ora mañán e no tá necesario mas, anto tambe e lo sali pa porta di atrás.

Obama tá otro historia. Aqui nós no tin di aber cu e posishón di mercenario, mayordomo o criá, sino cu e posishón di presidente.

Y tur presidente mericano, sin excepshón, méster demostrá qu e por hiba un guera. Tur presidente mericano, sin excepshón, méster demostrá qu e merecé e posishón ey bañando su manan den sánguer di otro hende, den e caso aquí nós sánguer. O sea, sobrá di mundu no-germano.

Un hòmber pretu, qu posibilidad real di bira presidente, lo mester ehecutá contra su rumanan no-germano na mundu e mesún política imperial di barbarismo y genocidio qu te cu awor tábata «privilegio» y «derecho exclusivo» di mericano blancu.

Loque ta interesá nós tá antó loque e, como presidente, lo por nificá pa nós. Y loque nós por a scucha for di su mes boca, ta duna tur indicashón qu di Obama no por spera cambio pa cu nós. Obama tá ideológicamente contaminá caba.

Por lo tanto pa nós Obama tá un desáster.

Cuarta Flota Imperial / Ingrid Betancourt / FARC

E desaróllonan rònd FARC y Betancourt, e tenshonan entre Colombia y Merca un banda y Ecuador, Venezuela y Bolivia otro banda, e cámbionan político na Latinoamérica y Caribe, y e reactivashón di e cuater flota imperial, tá tur interrelashoná. Den otro artículo nós lo bolbe riba esey. Ya nós a haci un referencia breve anteriormente den e artículo aquí.

Nos comentario riba sucésonan rònd aprobashón di supervishón financiero, qu tá un eufemismo mas pa aumento di póder macamba y consolidashón di poder colonial macamba, y a ataque contra macamba, nós lo laga pa ora e momento ta hechu.

Awor tá suficiente nota qu algún compatriota corectamente a llamé un ataque di rabia.

Laga nós caba antó cu un poema di e poeta y prócer cubano José Martí:


Al Extranjero

Hoja tras hoja de papel consumo:
Rasgos, consejos, iras, letras fieras
Que parecen espadas: Lo que escribo,
Por compasión lo borro, porque el crimen,
El crimen es al fin de mis hermanos.
Huyo de mí, tiemblo del sol; quisiera
Saber dónde hace el topo su guarida,
Dónde oculta su escama la serpiente,
Dónde sueltan la carga los traidores,
Y dónde no hay honor, sino ceniza:
¡Allí, mas sólo allí, decir pudiera
Lo que dicen y viven!, ¡que mi patria
Piensa en unirse al bárbaro extranjero!

Nós a scirbi suficiente.


Papiamentu Bibu



[1] Un enlace pa mas informashón tocante Sociedad Patriotica: http://www.simon-bolivar.org/bolivar/la_sociedad_patriotica.html

[2] Tocante Armand Zunder: http://www.depers.nl/economie/216015/Forse-prijs-voor-de-slavernij.html

[3] Tuma nota di un informe tocante e potencial petro-químico di Saba Bank: http://www.searchanddiscovery.com/documents/2004/allison/images/allison.pdf y tira un bista riba e página-web di Vomil: http://www.mina.vomil.an/welcome/news_events/news.php.


E bitácora aquí ta abrí awor pa reacshón. Tur reacshón ta someté na moderashón y solamente lo sali publicá si e "bitacorístanan" ta haña qu ta trata di un reacshón constructivo (no necesariamente mester ta di acuerdo cu nos).

7/08/2008

Colonialismo y Barbarismo Macamba

Na 1867 Karl Marx ta publicá su buqui mas conocí Capital.

Nós a traducí un parti chiquitu for di buqui I, capítulo 24, (parcialmente alinea 240, 241 y 242):

Di e sistema cristián colonial sr. W. Howitt, qu a haci di cristianismo su specialidad, ta bisa: «Barbarísmonan y crueldadnan abominábel (perverso) di e supuesto rasa cristián na cada parti di mundu y cada pueblo qu e por a subyugá, no conocé su semehanza den calque época di historia mundial cerca calque rasa, con salbahe y primitivo, sin misericordia y sin bèrgüensa.» Historia di política colonial macamba —y Paisnan Abou tábata e nashón capitalista modelo di siglo 17— ta revelá un imagen inigualábel di traishón, soborno, asesinato alevoso (asesinato a traición) y bahesa.» Nada tá mas típico qu nan sistema di robo di hende na Celebes pa por haña catibu naYava. Tábata instruí e ladronan di hende pa e meta aquí. Ladrón, intérprete y bendedó tábata e agéntenan principal di e nogoshi aquí, e gobernántenan nativo (autóctono) tábata e bendedonan principal. E hubentud raptá tábata queda scondí den e prisònan secreto di Celebes, te día nán tábata madurá pa queda transportá cu barcu di catibu. Den un informe oficial por lesa lo siguiente: «Esún ciudad aquí di Makassar por ehemplo tá patapata di prisòn secreto, esún mas horíbel qu e otro, patapata di infelís, victima di codicia y tiranía, na cadena, rancá for di nan famía cu forsa brutu.» Pa por apoderá di Malakka e macámbanan a soborná e gobernador portugués. Na 1641 el a laga nán drenta ciudad. Mesora nán a core bai su cas y maté pa finalmente nán no tin mester di paga e soborno di ₤21.875. Unda qu nán tábata bai, destrucshón y despoblashón tábata consecuencia. Banjuwangi, un provincia na Yava, tábata conta cu 80.000 habitante na 1750, na 1811 apenas 8.000 habitante. ¡Esaqui tá doux commerce (dushi nogoshi)!

Karl Marx


E weblog aquí ta abrí awor pa reacshón. Tur reacshón ta someté na moderashón y solamente lo sali publicá si e "weblogístanan" ta haña qu ta trata di un reacshón constructivo (no necesariamente mester ta di acuerdo cu nos).