Un revista-laboratorio dedicá na poesía, proza, ciencia, arte, música, historia, política na papiamentu
El amor, madre, a la patria
No es el amor ridículo a la tierra
Ni a la hierba que pisan nuestras plantas.
Es el odio invencible a quien la oprime.
Es el rencor eterno a quien la ataca.

Jose Martí

5/29/2009

Nótanan di Prensa: Tjeenk Willink contra Aruba

Tin algún proceso / asuntu tumando lugá qu tá interrelashoná. ¿Cua nán tá?

1. Parlamento macamba ta haña qu aínda St. Martín no por bira «país autónomo».
2. Llegada di Tjeenk Willink na Aruba como emisario di gobièrnu macamba.
3. Intromishón macamba den asúntunan interno di st. Martín relashoná cu cambio di gobièrnu.
4. E echo qu de Jong-Elhage simultáneamente lo tá na Aruba ora Tjeenk WIllink tambe tá na Aruba.

Na promé lugá tá bon pa advertí qu macamba lo sigui lòs tiru pa intimidá y manipulá. ¿Con nós por demostrá esey? Awemainta den un còmbersashón nós a menshoná qu Hulanda tá metiendo cu un asuntu sanmarteño interno. Contesta tábata: «Claro nò, Laveist ta corupto.» Nós di: «Y e convicto den gobièrnu qu nán a saca especialmente for di prisòn pa logra 11/10?» E remarque a queda sin contesta. Ley pa un, ley pa tur. ¿No tá asina? Sí tá asina.

¿Paquico Còrçáo nò y St. Martín sí? ¿Paquico antó macamba ta opiná riba St. Martín, si nán tábata e motor, e autor intelectual di e coalishón cu mayoría símpel di 11/10? Colaborashón parista nashonalista tá(bata) garantisá cu intimidashón, manipulashón y chantahe. Tábata falta nèt un pida chiquitu di coló oraño, qu tá pa colmo e mesún coló colonial macamba. Cosnan di bida.

Balcanisashón di Antilla, quibramentu for di otro di Antilla qu tin como mecanismo «dividí y goberná», tá pa logra e meta final: anecshón completo di Antilla. Y anecshón ta bai mas allá di «simplemente» colonia.

Lamentablemente pa macamba, esaqui tá solamente posíbel cu «cooperashón», un eufemismo pa colaborashón di nos mes héndenan.

Awor macamba tá preparando tereno pa anexá St. Martín. E palábranan di Bijleveld y parlamento macamba tá papia palabra cla. Si St. Martín no tá cla pa bira «país», ¿anto quico st. Martín sí tá cla p’e? Contesta: BES. Lo purba anexá st. Martín y hacié parti di BES.

Pa por balcanisá Antilla, macamba méster di colaborashón di nos mes héndenan. Es decir, día quièr crea e bantustán qu llama «Kòrsou», anto un mayoría político di dos tercera tá necesario.

Pa por abrí Statüt for di otro pa por formalisá e balcanisashón, colaborashón rubiano tambe tá necesario.

Pa e motibu aquí e macamba Bijleveld a lòs e tiru di investigashón di corupshón.

E intenshón macamba (na boca di Bijleveld) di cuminsá cu un investigashón riba corupshón no tá solamente pa influenciá elecshón na Aruba, manera promé miníster Oduber a bisa, sino qu e tá un intento di gòlpi di estado.

Bijleveld, manera el a haci na caminda pa referéndum y asta riba e día di referéndum, no ta duda di uza métodonan baho pa asina mina y desestabilisá democracia rubiano.

A la bes e ta bai contra e supuesto pretenshón qu nán tin qu den asuntu interno, manera Statüt ta prescribí, no ta mete.

Por último, e coruptor pa excelencia, e país qu na su génesis ya tábata corupto, no por prescribí moral y ética. Lesa: Declarashón Final: mentira di mentira , corupshón di corupshón (3)

Rubiano tá extremadamente sensíbel pa e bagamunderia macamba aquí.

Promé qu nós duna nos comentario, nós tin qu pone algu den perspectiva.

E representante colonial tradishonal tá(bata) sémper gobernador. Después qu Statüt a bira un echo, a bin qu e teoría qu e figura di gobernador tá «ras neutraal». Por lo tanto por nombra un «yu di tera». Esey a sosodé tambe y asina supuestamente macamba por a «demostrá» entre otro qu autonomía ta un realidad palpábel. Quico mas palpábel qu nombra un yu di tera na e posishón clásico colonial.

Un yu di tera sémper ta encerá un riesgo pa macamba. Nunca macamba lo confi’é completamente.

Esey tá e motibu qu a crea e representante di Paisnan Abóu aqui. Crea un representante di Paisnan Abóu banda di un gobernador qu ta representá e figura hurídico rey o reina, tin un motibu específico: un di nan mes héndenan tá sigur. A la bes e ta forma e còntròl riba gobernador.

Den e proceso di balcanisashón di Antilla, por a nombra e representante aquí como e figura coordinador. Sin embargo, macamba a dicidí di scohe pa un peso mas pisá for di fílanan opositor (esey ta demostrá qu no tin diferencia entre oposishón y coalishón) den figura di reichskommissar Henk Kamp.

Nós ta bolbe actualidad. E relashón entre Aruba y Paisnan Abóu tá pasando den témpunan turbulento. Macamba no ta manda Bijleveld, ni siquiera reichskommissar Henk Kamp. Macamba ta manda nán virrey Tjeenk Willink, e «spin master», e titiritero principal den política macamba. Tjeenk Willink tá e peso mas pisá qu macamba por manda. ¿Jis pasobra e relashón tá turbulento?

No. No jis pasobra e relashón tá turbulento. Día pa día e situashón tá birando mas difícil pa mantené e status qua colonial. 48%/52% a demostrá esey. E biahe di Tjeenk Willink ta relashoná cu esey. De Jong-Elhage su biahe –supuestamente un discurso- tá directamente relashoná cu Tjeenk Willink su presencia na Aruba.

Un biahe oficial lo tábata demasiado obvio y lo a desenmascará e intenshón di purba changa Aruba. Bou di e pretexto di solidaridad ta purbando di changa Aruba con qu bai bin.

E biahe tin como base e miedu qu macamba tin, qu mas y mas y situashón colonial racista qu ya tá durando cuátershen aña, no tá sosteníbel.

Tur dos a biaha pa salba reino macamba den e témpunan turbulento aquí.

Tjeenk Willink como emisario a bai Aruba pa purba controlá turbulencia y salbaguardiá reino macamba. De Jong-Elhage a biaha, como representante di colaboradornan local di macamba. Nos colaboradornan ta dependé di e status qua colonial. Den e explotashón macamba di Antilla ya pa cuátershen aña, ta importante pa e colaboradornan aquí controlá e situashón pa nán sigui cosechá nan wiriwírinan.

Nos tá pega den e perfecto cònòpi gordiano entre Sí y Nò. Nos tá pegá den e perfecto cònòpi gordiano entre colaborashón y ansha di libertad.

No tin awa pa laba: independencia

Papiamentu Bibu

Katia Guerreiro - (Amália Rodrigues reencarná?)

5/27/2009

Bacoba pa cue Macacu: un acto coruptivo di soborno

Nós a tuma nota di dos noticia den corant di e último díanan.

E promé noticia tá qu Bijleveld awor tá papiando di tuma 100% di e supuesto debe. E otro noticia tá qu un delegashón grandi di Fundashon Kas Popular (FKP) a biaha pa Paisnan Abóu.

¿Con e dos notícianan aquí tá conectá cu otro? Además, ¿quico nán tin di aber cu resultado di referéndum?

Na promé lugá, manera nós a argumentá, resultado di referéndum tá e prefecto cònòpi gordiano. Resultado di referéndum tá un derota pa e colonisadó y opresor racista macamba. Con qu bó mir’é. E colonisadó tin awor dos opshón:

1. Intervenshón militar. Tá bon còrda qu PVV a vociferá e opshón aquí una bes e tin poder. Intervenshón militar sémper tá un opshón. Na Indonesia bou di liderato di e supuesto progresivo Drees a intervení militarmente.

2. Soborno

Na e momento aquí intervenshón militar no tá al caso aínda. Pero soborno sí. Tá naturalesa di e sistema: E structura colonial di Statüt tá inherente y fundamentalmente y moralmente corupto y coruptivo, pasobra e tá basá riba mentira y fraude.

E supuesto paso di tuma responsabilidad di 100% tá un acto coruptivo di soborno, e tá e clásico bacoba pa cue macacu. Tá un paso mas pa trata di sigurá e operashón di intensificashón y profundisashón di dominio colonial racista parasitario macamba.

Ma manipulativo qu macamba tá, e rabu di 1500 pa 2000 millón florín e ta convertí den loque Bijleveld a llama un «direct opeisbare lening». Por lo tanto e cabulla di horca ta queda y por hala pèrt’é calque momento qu nós no ta comportá manera macamba quièr.

E biahe di FKP tá directamente relashoná cu esaqui. E político responsábel pa FKP a primintí basta cas. Si nós no tá herá 10.000. Poco tempu pasá a menshoná e cantidad di 5000. 10.000 o 5.000, tur dos cifra ta representá basta cas den nos contexto geográfico.

Construcshón di cas tá un condishón pa apoyo frentista na Declarashón Final. Cu cas Frente por demostrá su electorado qu su traishón a bal algu: construcshón di cas. ¿Y unda mas e supuesto bienestar y progreso primintí por tá ta visíbel y palpábel? Construcshón di cas.

Por lo tanto, tambe e paso aquí ta un acto corupto y coruptivo. E tá un forma di soborno. Tá un acto di cumpra boluntad político na fabor di Declarashón Final.

Por lo tanto logra, awor sí, haña cèn di macamba pa por construí cas di pueblo tá un acto di soborno den cuadro di táctica macamba pa por consolidá e meta di profundisashón y intensificashón di dominio colonial racista.

Aínda no a contestá e pregunta esencial. Tur loque a scirbi anteriormente tá relevante. ¿Ma cua tá su esencia? Es decir, ¿paquico tá pasando loque tá pasando?

Esencia di enter e operashón tá basá riba dinámica di colonialismo qu ta adaptá su sistema según necesidad.

E actual operashón tá basá riba e miedu qu macamba tin qu calque momento enter e asuntu ta resultá den un grito, un deseo pa independencia.

E proceso di consolidashón , profundisashón y intensificashón tá pa crea un situashón, for di macamba su óptica, qu ta dificultá e proceso di independencia.

Anecshón di BES, como promé paso, anecshón di st. Martin como di dos paso (ya macamba tá declarando qu St. Martin no ta cla pa un status autónomo), y posteriormente anecshón di Aruba (a cuminsá prepará tereno cu un supuesto investigashón contra corupshón), y finalmente anecshón di Còrçáo, lo haci independencia muchu mas complicá. Independencia for di un condishón anexá tá extremadamente complicá.

Papiamentu Bibu

5/25/2009

Lectura Recomendá: El mundo que el imperio nos impone

Nós a tuma nota di un artículo interesante y importante riba e página-web di Rebelión.

E artículo ta titulá «El mundo que el imperio nos impone».

E artículo aquí ta menshoná algún dato, dátonan qu nós a llega di atendé cun’é den nos escrítonan. E dátonan tá relashoná cu genocidio.

Nós lo presentá su enlace. Comentario lo sigui después.

El mundo que el imperio nos impone

5/22/2009

Lectura Recomendá

The Weimar Hyperinflation? Could it Happen Again?
- by Ellen Brown - 2009-05-19
"It was horrible... The shelves in the grocery stores were empty. You could buy nothing with your paper money.”

A Moratorium on Genetically Manipulated (GMO) Foods
- by F. William Engdahl - 2009-05-22

Global Systemic Crisis: "Financial Surrealism at the Heart of Stock Market Trends"
When the world steps out of a 60 year old referential framework
- by GEAB - 2009-05-16

Venezuela
CEDICE: La nueva cara del imperio en Venezuela
El reencuentro de la derecha latinoamericana en Caracas
Eva Golinger


JUEVES 21 DE MAYO DE 2009
Noticias Censuradas (XXI): Ecuador declara ilegítima la deuda y Latinoamérica refuta política antidroga

5/19/2009

Nótanan di Prensa

Nós ta presentá algún opinión relashoná cu referéndum.

Nós ta cuminsá cu un carta di James Schrils. Schrils no ta bira rònd di e asuntu. E tá partidario di anecshón completo di Antilla.

Schrils no ta papia di anecshón, obviamente. Un colonial generalmente no tá directo. E ta papia di haci di nós un municipio art. 12. O sea tutela financiero absoluto. Ma pa por tá un municipio art. 12, méster bira un municipio macamba promé. Y esey tá anecshón.

Al fin y al cabo colonial.

Schrils ta bin cu algún cifra relashoná cu procedencia di hende qu a vota, y en particular relashoná cu macamba. E discushón cuantu macamba o strañero a vota, lo queda un discushón sin fin. Echo tá, manera nós a bisa anteriormente, referéndum tá fundamentalmente un asuntu di yu di tera.

Nos compañero di bida qu tá latino, qu tin yu aqui, nogoshi aqui, qu tin cas aqui, qu tin 11 aña bibá aqui, qu ta considerá e cas aquí su cas, qu tin e tera aquí na pechu mas qu calque macamba, qu quièr mira nos yunan un día cana líber riba na e tera aquí, independiente y soberano, no por a vota.

Loque ta llama atenshón di e artículo di Schrils tá su posishón «di antemano» qu bou di macamba su «tutela» nós como teritorio anexá (aplicando artículo 12), lo tá mihó pará. Ma nós tá bou di nan tutela colonial racista ya cuátershen aña. Macamba tin tur posibilidad di conbertí BES den un municipio macamba según artículo 12. Es mas, no solamente lo no conbertí BES den un municipio, sino qu lo duna BES un condishón di municipio di propio carácter (sui generis), loque no tá nada otro qu apartheid.

Nós lo no duna tur reacshón di político macamba mashá atenshón. Mayoría tá «contentu» qu e resultado di un mayoría símpel di 52%. E único qu a expresá preocupashón pa e minoría significativo di 48%, tá Bijleveld.

Nós ta bolbe riba e punto di «acercamentu» y «extendé man» na oposishón.

Nós ta cita pastor Simon Wilson:

«Pueblo ta warda riba e dos blokenan sinta na mesa dialogá ku otro pa futuro di Kòrsou.» Según pastor Wilson e dos grúponan méster por haña otro den diálogo.

Nós ta cita Skina di Sòrti di 18/5:

«Despues di a pèrsistí den un referèndem i pió ainda kampañanan polítiko den e referèndem, konsekuensia polítiko ta inevitabel. E resultado di e referèndem ta pone esnan di oposishon den un posishon elektoral faborabel.»

Otro cita for di Skina di Sòrti di 18/5:

«Na momento ku 48%, a pesar di e intimidashon ulandes te riba dia di referèndem ta vota pa Nò, e respuesta no mester ta un “handreiking” den direkshon di oposishon, pero un kambio drástiko, konkreto i visibel den e aserkamentu gubernamental.»

¿De Jong Elhage ta papia di un «acercamentu» y extendé man» a base di quico? ¿A base di loque tin riba mesa? ¿O sea e paquete colonial manera a dicidí na Mesa Rondó di decèmber 2008?

¿Di qui tipo di diálogo pastor Simon ta papia? ¿Un diálogo sin qu ta mishi cu e paquete colonial? ¿Qui tipo di diálogo esaqui tá?

Sòrti a cuminsá bon. 48% a vota Nò a pesar di intimidashón macamba, inclusive riba e dia di Referéndum. Referéndum tin consecuencia político. ¿Pero cua?

E posibilidad entre Colonia (Nò) y Colonia Plus (Sí) a duna un empate, a resultá den un cònòpi gordiano qu tin un solushón so.

E resultado ta indicá qu no por sigui cu e proceso manera a hacié te awor. E resultado ta nificá qu méster renegoshá completamente di nobo. ¿Pero renegoshá quico?

Referéndum tá un echo. Y e posishón colonial macamba ta conocí, ya cuátershen aña.

Nós ta den un posishon similar na Indonesia después di di dos guera mundial y Sürnám áñanan 60/70. Un situashón di impase qu solamente por a solushoná cu independencia.

E conclushón político qu méster saca for di e impase aquí, e cònòpi gordiano aquí tá, qu asina sigur no por sigui. E único alternativa serio qu ta queda nós tá independencia. No tin ningún argumento bálido qu ta impidí e caminda pa independencia.

Artículo 3 di Resolushón 1514 di Nashonan Uní tá cla riba e asuntu aquí:

«E falta di preparashón den orden político, económico, social o educativo no por sirbi nunca como pretexto para retrasá independencia.»

Por lo tanto méster tuma e decishón político awor y bai mesa cu macamba pa regla tur asuntu qu ta regardá reconocementu di nos independencia, reconocementu di nos soberanía y transferencia di poder, separashón di bienes y indemnisashón como consecuencia di cuátershen aña di colonialismo.

Papiamentu Bibu

Macamba mes ta demostrá quen macamba tá

Den Antilliaans Dagblad (AD) di diabièrnè 15 di mei, riba día di referéndum, ta sali resultado di un encuesta qu ta duna Sí un bentaha di 24% riba Nò.

E encuesta ta tuma lugá riba orden di UDC, University of the Dutch Caribbean.
Contra tur regla di ética e corant macamba aquí ta saca un encuesta hustamente riba día di referéndum. E corant AD den su complicidad ta cooperá pa publicá e resultádonan di dicho encuesta.

Referéndum ta tras di lomba y e diferencia entre Sí y Nò ta resultá di tá apenas 4%, y no 24%.

Un encuesta serio, representativo y basá riba parámetronan científico di probabilidad, no sa desviá dramáticamente for di un resultado final. E salto di 24% pa 4% riba e mesún un día qu referéndum ta tuma lugá, tá mas qu sospechoso. E ta duna indicashón di complicidad, tantu di parti di UDC como di AD.

E complicidad entre nán dos ta queda comprobá su dialuna (ayera) den AD. Riba página 2 dicho corant ta laga UDC na palabra pa «splica» qu «hopi partidario di Sí no a vota». ¿Con nán por sa esey? ¿Acaso nán, UDC, a laga haci un encuesta entre diabièrnè y ayera?

Cómplice di UDC tá precisamente e corant qu a permití UDC publicá «resultado» di 24% riba día di referéndum: AD. Un complicidad qu AD ta confirmá permitiendo UDC bin «splica» qu «hopi partidario di Sí no a vota» sin ningún base. Jis pa hustificá e eror bárbaro y asina tapa nan complicidad.

AD tá cómplice den manipulá, distorshoná, intimidá pa por logra un resultado bentahoso pa Sí.

E único cos qu nós tin qu haci ta pone na evidencia, descubrí loque macamba tá, ya pa cuátershen aña.


Papiamentu Bibu

5/18/2009

Un Victoria Pa Nò

Nós a laga un poco tempu pasa y asina pèrmití huma di e batalla disipá pa duna nos comentario riba e resultado di referéndum.

E título ta bisa tur cos. Ora de Jong Elhage a pronunciá su promé palábranan, el a papia di «acercamentu». Cu e palabra aquí el a admití su derota.

E referéndum a funshoná manera un bumerán.

Considerando e intimidashón di parti di macamba, tantu gobièrnu como parlamento, e diferente biáhenan di «intimidashón colonial», manera un scirbidó di remetido den Amigoe a formul’é, tur e promésanan qu aínda no a cumpli cun’é, e basilón di supuestamente cuminsá cu cancelá e supuesto debe nashonal, di cua solamente – si realmente ta sigui cun’é – ta cancelá un parti, e campaña di (des)informashón tantu di parti di gobièrnu como sector privá, e fóndonan for di sector privá (algún millón) y propaganda di parti di gobièrnu, e tremendo wòrst qu a cologá pa gaña hende, manipulashón mediático manera e supuesto bentaha di Sí di 24% (encuesta macamba) etc. etc. etc., anto e «empate» di 48%/52% no tá «ganá tá ganá». Al contrario 48%/52% tá un derota, y un derota contundente pa Sí. Sí no por sigui ignorá 38.363 Nò.

Sí pa tá convincente méster a logra un «mayoría significativo» di minimalmente 60% y mas. Preferiblemente mas pa por a tapa Nò su boca. Awor Sí tá den e posishón mashá incómodo di tin qu tene cuenta cu minoría «significativo» di 38.363 hende.

38.363 hende qu a bisa Nò na profundisashón y intensificashón di dominio colonial racista macamba. Loque e 38.363-Nò-nan aquí no sa aínda qu nán a acelerá e proceso di independencia, a pesar qu nán a vota pa mantenshón di un status quo colonial.

Y loque e 41.398-Sí-nan tampoco sa qu nán tambe a vota pa acelerá e proceso di independencia pasobra aworó lo resultá qu lo no por cumpli qu tur e promésanan qu Sí a haci, y qu un biá mas, manera tábata e caso ya durante cuátershen aña y manera a pasa cu Pourier y Ijs, macamba lo bolbe traishoná e pueblo aquí, y lo resultá qu nada di e promésanan a queda cumplí y qu nada di e progreso y e bienestar qu a primintí a queda lográ.

E perfecto cònòpi gordiano. Un cònòpi qu solamente independencia por saca for di otro.

Sí, Referéndum a funshoná manera un bumerán.

Y nós di Papiamentu Bibu lo sigui traha queta bai, nós lo sigui scirbi, nós lo sigui papia, nós lo sigui concientisá, y cu pasenshi di inján, honrando nos antepasádonan, nós lo warda e pueblo aquí lanta para y bisa: «¡Awor Sí ta basta!»

Papiamentu Bibu

5/14/2009

Declarashón Final: Un Nota Personal (6)

Ofensiva Final

Mashá aña pasá paulatinamente, «bibando den mondongo di e mònster» manera José Martí a bisa, nós a llega na e realisashón qu nos patria antillano mester a bira independiente. Nós a cuminsá scirbi y traducí y duna amor na papiamentu, mescos qu méster duna amor na tur cos pa e por crece y floria.

Papiamentu tábata y tá e vehículo di nos consenshi. Después di a bolbe Patria pa mil y un motibu nós a pasa nos deseo di mira nos cas independiente na un di dos lugá. A forma famía, yu a bin na mundu.

Na 1996/97 nós a cera amistad cu un macamba. Un amistad qu a desarollá mas allá di un símpel amistad. Di nos parti nós a consider’é un hermandad. Tin un principio qu sémper a goberná nos bida, tá mandamentu den nos bida, un principio qu a nutri nós, pegá na pechu di nos mama. Nós tá e rasa criollo pa excelencia: africano, inján, hudíu, chinés, alemán. Nós tá yu di e embrollo caribe: nós tá tur y nós tá nada. Nós tá loque e filósofo mexicano José Vasconcelos a llama «rasa cósmico». Esaqui tá e genética qu nós a haña na pechu di nos mama. Y hungando ninichi den curá di scol y den bario na Santa María, nos amígunan di mucha tábata principalmente yu di tera di coló di cueru pretu. Nós no sa mihó qu ni coló ni «rasa» no tábata forma ningún barera. Nós tábata bula waya tur día bai hunga na cas di nos amígunan. Alla nós a siña come «carni pretu» (igra), cabritu y pan di fòrnu. Den bario nós a lanta cu tambú.

Y nos tata, un criollo di descendencia surinameño, cargadó di e otro mitar di e stobá genético, tampoco den su trato diario tábata haci distinshón entre hende. Humanismo como principio di bida.

Esaqui tá e berdadero pensamentu revolucionario: humanismo, igualdad di hende, di esún mas póber te esún mas ricu. Y sí, den e sentido aquí Cristu tábata un revolucionario simbolisando amor pa próhimo, solidarismo y compashón.

Nós ta bolbe 1996, e aña qu nós a topa y cera conocí cu loque na promé instancia nós a acercá como hulandés. A través di áñanan e amigu hulandés aquí qu quende nós a compartí hopi ora, lentamente a transform’é den un berdadero macamba colonial racista. E promé fisúranan den e amistad a sali na cla día den un acto de represalia a tumba e dos edifícionan na NY.

Su racismo, sémper lorá den idioma tapá, tábata còrda nós riba e tantu moméntunan di encuentro racista cu macamba den nan mes cueba, nan mes mondongo na Paisnan Abóu. Nós a còrda e moméntunan sintá den Mensa (restaurant universitario) comiendo y sintiendo e bístanan riba nós. Y ora ta lanta cara, nós por a contemplá e odio den nan bista. Nós a còrda drentando un supermercado cu un amigu «mas pretu qu anochi», con mirada di odio y desprecio tábata confrontá nós. Nós tábata còrda e día qu nós, na salida di un stashòn di trein, a defendé un mucha macamba qu otro mucha tábata bati (sin qu hende tábata intervení), pa después di nos intervenshón macamba bisa nós: «Tá qui bó ta mete?» Nós a còrda e tantu remárquenan denigrante paquetá den harí cínico. Nos contesta tábata: «Con bo nòmber tá atrobe? Jansen? Warda, no abo tá famía di e nazi macamba Mussert?» Y nán tábata dobla wardá rabu, pa un instante, realisando qu no tábata trata di calque antillano sumiso. E mihó defensa tá ataque frontal. Ma hustamente e posishón aquí tábata haci nós e meta pa nán. Un «zwartje» crítico cu pensamentu independiente tá insoportábel pa e macamba colonial racista.

Nós a «soportá» e relashón aquí precisamente pasobra nós sémper tábatin e speransa qu algún día l’e a mira lus, reconsiderá su posishón y idéanan racista, abyecto y pernicioso.

En bano. Na 2007 e amistad a quibra y 2007 a bira, pa motibu di e historia aquí, e momento qu nós a bolbe na e lucha pa libertad. Papiamentu Bibu, ya años den incubashón, a nace.

Nós no a pèrdè speransa qu algún día macamba lo humanisá. Ma esey ya no tá nos asuntu. Loque únicamente ta importá nós awor tá nos libertad, nos libertad incondishonal, independencia y soberanía como factor pa por crea y logra pa Patria desarollo y bienestar duradero y berdadero.

Nos felicidad, libertad, independencia y soberanía tá diametralmente opuesto na macamba su interés propio. Pa macamba por sigui haci loque e tá haciendo ya pa cuátershen aña, nós no por tá líber, nós no por tá independiente, nós no por tá soberano. Al contrario, nós méster tá sumiso, recurso, recurso humano manera nós tábata sémper.

Mantenshón di e status quo, sea Colonia o Colonia Plus, no ta hiba nós ningún caminda. No ta existí ningún clase di desarollo, ni cu supuesto saneamentu di debe, qu lo hiba nós na desarollo duradero pasobra e fundeshi di e cas ta mal trahá, ya pa cuátershen aña. Y Opshón SI ta afectá e fundeshi mas aínda.

Nós lo vota NO, como principio di fin di colonialismo racista parasitario macamba.

Nós lo vota NO, como principio di e caminda pa independencia.

Papiamentu Bibu

5/13/2009

Declarashón Final: Pensa Soberano - p. 2 (5)

Ofensiva Final

Awe nós ta sigui cu loque nós a cuminsá ayera. Nós ta bolbe riba e entrevista cu Wit como ehemplo clásico con macamba ta uza lenguahe tapá, eufemismo y mentira. Nós ta duna atrobe algún ehemplo di «honorábel» hués Bob Wit.

Ora macamba quièr còrta nos arguméntonan, manera Wit a haci den e programa, nán ta gusta bisa qu nós tá emoshonal. Chin Behilia den un programa a llega di remarcá esey. Mayoría di nós den discushón na e momento qu ta remarcá esey, ta stanca, pega y no ta logra formulá un palabra drechi. Tá e típico tapaboca.

E contradicshón di Wit:

E ta llama e paquete (Declarashón Final) «Statuut-proof». Heyden no a cuestion'é. ¿Paquico? Den razonamentu lógico esaqui llama un falacia, o sea si un autoridad, y mayoría di nós ta considerá Wit un autoridad, ta bisa qu tá asina, anto tá bèrdad. Sigur si ta trata di un hurista y macamba.

Mas aléu e ta bisa (nós no a haci ningún corecshón):

«E ta fit den Statuut. Mí no ta bisa qu e tá perfecto, pasobra e no tá. Tin diferente aspecto na mi parecer por wòrdu drechá. Pero ta parcemi qu esey lo bira hopi difícil pa hacié aworaqui. Quièr men, mihó nós ta tuma esey aworaqui por lo pronto y sigui, laga nós bisa, sigui lanta e país Còrçáo y aqui cincu aña manera tá pará den tur leynan tin un evaluashón y nós tin bon argumento pa, laga nós bisa, modificá e paquete ora tá asina leu.»

E ta «fit den Statuut», ma e no tá perfecto. Por drecha diferente aspecto. E ta llama mas aléu autonomía crequeché.

¿Con nós ta haci construí un «país» o sociedad riba un fundeshi mal trahá? Wit definitivamente tá contradictorio. ¿Con por sigui cu algu qu e mes ta llama «no perfecto», «diferente aspecto por wòrdu drechá», «nós tin diferente argumento pa modificá aqui cincu aña». Tin diferente argumento qu Wit ta considerá bálido awor, pero qu nós lo méster uza te aqui CINCU aña. ¡Tá insólito! Si tin diferente argumento pa modificá e notorio paquete, ta nificá qu tin diferente asuntu qu no tá bon. ¿Paquico sigui antó?

Nò, Wit no tá contradictorio, sino colonial y cómplice di e mesún mentira colonial racista di sémper, ya pa cuátershen aña.

Además, Wit ta referí na Statüt y su ilushón di autonomía. M’a ya cuátershen aña e sociedad aquí tá basá riba un fundeshi mal trahá, e fundeshi colonial parasitario racista macamba.

Hués Wit su veredicto (ni siquiera na final): e ta quere qu tá difícil drecha loque no tá bon. Pues laga nós tuma loque tin y después ta drecha. ¿Tá qui mediocridad esaqui tá? ¿Qui tipo di veredicto esaqui tá pa un hués? ¿For di qui tempu ta construí un cas cu un fundeshi malu?

Además, atrobe, ¿Paquico e paquete ta «fit» den Statüt? ¿Paquico un fundeshi malu (paquete / Declarashón Final) tá «fit» den otro fundeshi malu (Statüt). Tá un conclushón lógico: Un paquete corupto obviamente ta «fit» den un Statüt corupto.

Determiná e tipo di lenguahe aquí, lorá den eufemismo, falacia y mentira tá un proceso lento. No solamente tá un proceso lento, sino extremadamente penoso. Tá penoso mira den tur su magnitud loque cuátershen aña di colonialismo, sclabitud, opreshón, teror, intimidashón, racismo, explotashón y genocidio tá. Sin embargo, tá necesario pa por cura herida.

Nós a llama e proceso di «desentoxicashón colonial racista», un proceso lento y penoso. Albert Helman a llam’é «quita e cápanan» qu ta nubla nos bista. No solamente e ta nubla nos bista, sino qu particularmente e ta tapa bèrdad, scondié den nos subconsciente hustamente pasobra e tá doloroso. Tá na mes momento un mecanismo di defensa contra un bèrdad doloroso, penoso y bergonsoso. Sin embargo, tá necesario pa por cura y liberá nós di un carga di cuátershen aña di barbarismo.

Lubidá cuátershen aña ta sirbi solamente autor di e crimen. Mientras no ta confront’é cu su crimen, l’e queda cometé crimen. Mientras no lanta para y bisa tá basta, l’e sigui ocupá y explotá nos cas, l’e cera nós den un cámber chiquitu di e cas, mientras e tá sintá den sala, rèc pía y disfrutá di loque tá legítimamente di nós.

¿Con reclamá loque legítimamente tá di nós? Creando consenshi basá riba bèrdad. Y bèrdad ta cuminsá cu e idioma qu nos ta papia y scirbi.

Mientras nós ta permití qu mentira tá parti di nos uzo cotidiano, nós no por tá líber y soberano.

Después qu a core cun’é for di nos cas, aínda nós lo queda cu e maña di bai sconde den e cámber chiquitu qu nós tábata adén durante e último cuátershen áñanan. Sin embargo, sin embargo nós lo bai ripará quico ta nificá cana den nos mes cas, abri su porta y cana pafó, líber, papia cu bisiña, líber, haci nogoshi cu bisiña, líber, mira nos yunan core den cas, den curá, bai cerca bisiña, líber, pasa día cerca bisiña, líber, ricibí bishita, líber, planta nos mes mátanan manera nós quièr, líber, drecha cas manera nós quièr, líber, haci cas mas grandi, líber, líber, líber.

Papiamentu Bibu

5/12/2009

Declarashón Final: Pensa Soberano - p. 1 (4)

Ofensiva Final

Awe nós ta revisá loque nós tá bisando ya pa dos aña. Promé qu nós resumí, nós ta pidi atenshón pa un entrevista na Z86 den e programa Pèrspèctiva (11/5/2009). Ta trata di un entrevista cu «honorábel » hues Bob Wit.

Su lenguahe y esún di Heyden tábata pata-pata di eufemismo y mitar bèrdad loque ta redundá realmente den falacia y mentira pa tapa esún realidad qu ta determiná nós: colonia. Nós lo trata di analis’é na caminda pa referéndum (probablemente mañán) como un capítulo mas den e serie Declarashón Final.

Laga nós como aperitivo duna ehemplo. Den e entrevista ta menshoná e concepto «déficit den reino» loque tá un eufemismo pa «nós no tin nada di bisa», pasobra Conseho di Miníster di Reino ta consistí di Conseho di Minister macamba cu dos miníster plenipotenciario como decorashón di fondo sin bos ni voto. Declarashón Final no solamente lo no cambia esey, sino l’e fortifiqu’é. Nós a llam’é profundisashón y ampliashón di dominio colonial racista macamba. P’esey nós a llama e diferencia entre Nò y Sí, e diferencia entre Colonia y Colonia Plus.

Wit a menshoná «autonomía crequeché», por lo tanto, te na ora por papia di autonomía den su bista y tantu otro hende mas, ta papia di un autonomía qu no ta funshoná. ¿Paquico e no ta funshoná? Riba esey Wit no ta bisa nada. Pues, autonomía tá un sistema corupto, producto di dominio colonial racista macamba, producto di un sique corupto. Un sistema qu tá fundamentalmente corupto, no ta funshoná.

Tambe Wit a bisa qu «Hulanda tin qu queda riba distancia riba hopi cos». ¿Cua «hopi» cos? ¿No tá supuestamente únicamente macamba su prerrogativa atendé cu relashonan exterior y defensa según defensornan di e documento colonial Statüt? ¿Cua otro cos sí, y cua otro nos nò? Nós a tende hende defendé Statüt (entre otro campo Nò), argumentando qu Statüt ta pèrmití macamba un intervenshón limitá. ¿Ma no tá intervenshón o intervenshón «limitá» , según Statüt, tá colonial den su esencia? ¿Y intervenshón basá riba cua argumento? ¿Garantía di Derecho humano y Democracia? ¿E violadornan di derecho humano (ya durante cuátershen aña ta viola e deréchonan mas fundamental di un pueblo) y democracia (sí pasobra colonialismo no tá democrático; colonialismo tá sino fono), nán, e violadornan permanente di derecho humano y democracia ta papia di derecho humano y democracia? Un sociedad totalitario, totalmente dominá pa cèn y interés propio, no tá democrático.

Tur hende ta discutí riba asuntu, ma nós no ta atendé cu esencia di e asuntu.

Finalmente Wit a bisa qu políticonan no sa qu tin otro mundu ey fó. Nán, e políticonan ta quere qu solamente Còrçáo y Hulanda ta existí. Hmmm… ¿Unda nós a lesa esey atrobe? ¡Ma tá claro, nò! Esey tá e notorio Tapaqueshi Macamba Colonial Racista bou di cua nós tá bibando. Como nós tá bou di e tapaqueshi macamba, nós vishón tá limitá. Nos vishón tá di tal manera limitá qu nós tá regalando macamba teritorio, qu macamba tá anexando. Nós ta quere qu nós tá haciendo nós mes y ótronan un fabor desbaratando Antilla, sin qu nós a realisá nós qu nós tá lagando nos rumanan di Boneiru, Saba y St. Eustacio na calla y qu anecshón lo resultá un bia mas den apartheid macamba. Esún qu ta bai Boneiru awor , ya por mira ehecushón di Apartheid.

Asina nós a llega na nos tópico di awe: Pensa líber di mentira. O sea, busca bèrdad.

Nós tá propagando ya pa dos aña e concéptonan qu ta determiná nós. Alternativamente a formulá nán como documento histórico-político y como análisis lingüístico. Algún concepto a sali publicá den e serie Islanan Inútil, algún den e serie Prostitushón di Idioma, otro partí aqui y alla. Pa mayó facilidad, nós a agrupá tur opinión bou di Punto di Bista.

Nos punto di partida tá claridad lingüístico, papia bèrdad, llama e asuntu na su nòmber. Esey ta requerí un cambio di 180o. Precisamente durante e sirbishi di misa diadomingu na Iglesia Grasia Abundante pastor Varlack ta puntra un grupo di hoben quico nòmber di e grupo 180o quièr men. Nán contesta: 180o tá nificá ora bó bira lomba pa mundu, bó ta bira shentiochenta grado cu cara pa Señor.

Nós a hañ’é un excelente comparashón pa cu loque nós tá propagando ya pa dos aña. Cristalisashón di loque a cuminsá haña forma 28 aña pasá. Pensamentu soberano y líber, líber di mentira y falacia, líber di tur nònsèns colonial racista, ta requerí haci un buelta di 180o pa cu mentira, falacia, falsificashón di historia di cuátershen aña.

José Martí, e apòstel di independencia cubano, a bisa «Yo conozco e monstruo y he vivido en sus entrañas». Tá «privilegio» di esnán qu a biba den mondongo di e mònster macamba, bibando mei-mei di nán den nan mondongo, pa por determiná e cáncer, e putrefacshón, determiná e tapaqueshi y su consecuéncianan, e corupshón di cuátershen aña di colonialismo, ocupashón, opreshón, sclabitud y genocidio.

Si e victima tá marcá pa e crimen, ¿anto quico ta para pa esún qu a cometé e crimen? Si un pueblo tá marcá pa cuátershen aña di teror, ¿quico ta para pa e terorista?

Quita e cápanan for di nos bista pa nos por mira realidad, manera e gran escritor surinameño Albert Helman a scirbi den E Tortura di El Dorado, tábata un proceso lento, penoso y revelador. Poco-poco nós a bin realisá quico cuátershen aña di mentira, indoctrinashón, teror y mas teror a duna como resultado: un colonisadó racista qu ta tapa su barbarismo cu mentira y falsificashón di historia, apoyá pa médionan di comunicashón y científiconan cómplice pa tapa bèrdad. Y un víctima condishoná pa cuátershen aña di barbarismo y teror. Un teror total o totalitario qu a crea un hende qu instintivamente ta busca su sobrebibencia. Un ehemplo clásico tá esún qu ta defendé e burdugu contra su mes héndenan. Teror tábata asina totalitario y profundo qu ya no tábata necesario mas aplicá instruméntonan di carácter físico pa instituí miedu. E víctima a bira manehábel a còntròl remoto.

Esey tá e meta: quita miedu. Sacudí quita miedu. Simón Bolívar a scirbi qu «un pueblo ignorante tá un arma ciegu di su propio destrucshón». No solamente ignorancia tá autodestructivo, sino qu un pueblo terorisá ya cuátershen aña qu no ta libra curpa di cuátershen aña di ignorancia y mentira, lo no tá líber nunca.

Ora e gran surinameño Anton de Kom, qu por cierto a fallecé na final di di dos guera mundial den un campo di concentrashón alemán luchando contra ocupashón nazi, a scirbi su buqui «Nós catibu di Surnam», e no tábata quièr men hende na cadena físicamente, sino sclabitud mental , sumishón na bo burdugu, a pesar di no tá na cadena mas, como consecuencia di tantu siglo di barbarismo y teror ehecutá pa é maéstronan di teror, pues nán a crea nan estado cu teror y nan historia cuátershen aña después ta marcá pa teror.

Nós ta ripití e palábranan di Simón Bolívar: «Un pueblo ignorante tá un arma ciegu di su propio destrucshón.» Su contrali tá conocementu, conocementu berdadero, conocementu histórico, consenshi histórico.

Pues no solamente bèrdad lo liberabu, sino tambe bèrdad lo hacibu soberano.
Mañán nós lo sigui cu e di dos parti di e artículo aquí.

Papiamentu Bibu

5/08/2009

Declarashón Final: mentira di mentira , corupshón di corupshón (3)

Ofensiva final

Pa esún qu a lesa e texto caba, nós a haci e cuchú cirúgico aínda un poco mas scèrpi.

Awe nós ta analisá un texto di un periodista macamba como entremés na caminda pa referéndum. E siguiente análisis ta relashoná cu referéndum, cu nos historia, no solamente awor, sino a través di cuátershen aña.

E artículo a sali den e corant macamba NRC Handelsblad y tá na man di un tal Elsbeth Etty, qu un tempu den su tempu di supuesto revolucionario tábata asta miembro di CPN (Communistische Partij Nederland). Awor e tá totalmente «burgués» y asta ta scirbi pa esún corant «burgués» macamba: NRC Handelsblad. Y awor como miembro di e supuesto partido socialista PvdA, e ta scirbi pa un corant derechista.

E artículo ta titulá Een Multicurltureel Drama.

Nós lo no, manera nós a haci den pasado, cue pida-pida texto y abrié na filingrana, sino qu nós lo duna un comentario general.

Mescos qu e otro artículo den Volkskrant qu ta referí na macamba su supuesto inocencia pèrdí a rasón di e atentado di un aficionado, e artículo aquí ta suponé qu tábatin un momento qu cos tábata mihó na Paisnan Abóu.

Tur dos artículo ta presuponé qu algún tempu tur cos tábata mihó, qu Paisnan Abóu tábata e ehemplo di «tolerancia». Y hustamente e adorashón nashonal di tolerancia, tábata un gran mentira pasobra sémper tábatin odio pa cu e otro, nós, esún no-germano.

Ora ta «sclama» con cos por a llega asina leu, ta parce como si fuera e ta manera un bos den desierto qu ta alertando contra un pelíguer inminente qu ningún hende tá mirando. Y e ta producí den nós e siguiente reacshón: «Exactamente, ¿con cos por e llega asina leu? Por fin un macamba qu ta bisa e cos manera e tá. Siquiera e sí ta bis'é.»

Esaqui tá e mentira di mentira: e artículonan ta presuponé qu den pasado Paisnan Abóu tábata decente.

Paisnan Abóu ta totalmente corupto. Corupto na su génesis. Corupto ya cuátershen aña, pasobra colonialismo, ocupashón, explotashón, opreshón, sclabitud y genocidio tá expreshón di un mente corupto, un pueblo corupto. Y di tal manera corupto qu awendía ta trata di bagatelisá y desconocé cuátershen aña di barbarismo. Corupto te tal grado, y mas abóu no por bai, qu ta desconocé e pasado bárbaro genocida macamba. Corupto di tal grado, y mas abóu no por bai, qu nan historiadornan cómplice manera Emmer y Oostindie ta desconocé y bagatelisá barbarismo y genocidio. Bagatelisando y desconociendo barbarismo y genocidio cu un Balkenende qu ta elogiá mentalidad VOC. Pero tá e mentalidad VOC corupto aquí qu a producí barbarismo y genocidio y qu a reducí nos antepasádonan na nivel di un recurso mas na sirbishi di nan sed incontrolábel di cèn. Y tá e mesún mentalidad qu tin nós na nivel di recurso awendía pa nan beneficio.

Ta e mesún mente corupto qu a crea Statüt y laga nós quere qu e ilushón qu llama Statüt tábata duna nos e ilushón di autonomía cu un supuesto poder di automaneho, sin realisá nós qu e tá un sistema, o recurso ―nós antó― sirbiendo nán. Den tur sentido di palabra. E huésped sirbiendo y nutriendo e parásito.

¿Con corupto sique macamba no a bira mas aínda si nán a haci tur loque nán a haci y después bagatelisé, ningué, deconocele? ¿Con corupto sique macamba no tá pa por a perpetrá tantu crimen di lesa humanidad? ¿Pasado? Ata macamba cu autorisashón di Balkenende tá participando na e guéranan di actualidad na Afganistán y Iraq, cometiendo un genocidio di mas di 1.000.000 iraquí? Balkenende tá un criminal di guera. Ora e menshoná derecho humano, e tá ofendiendo millones di iraquí y tur nos mórtonan a través di cuátershen aña.

¿E lector quièr sa quico realmente tá corupshón? Corupshón tá e supuesto izquierdista Wouter Bos qu como oposishón a vota na fabor di aumentá presencia militar macamba na Afganistán. E apoyo macamba aquí na guéranan qu tin como resultado mas di 1.000.000 iraquí asesiná a resultá den un premio mayó pa macamba: acceso di Shell na diferente campo petrolero y gasífero. Bos tábata un «top manager» na Shell. Lesa: Iraq, Macamba y Royal Dutch Shell.

¿Macamba a pèrdè su inocencia? ¿Inocente? Na ningún momento. Ni na su génesis Paisnan Abóu tábata inocente. Tempu nan tábata bringa pa nan libertad contra spañó, nan a haci’é como pirata terorista y no como ehército. Y asta teror tábata nogoshi pasobra pa un futuro pirata terorista por a bira pirata terorista, e tábatin mester di un pèrmit di estado. Por lo tanto ta trata di teror di estado.

Naturalmente un estado asina ta producí bestia rapás y asesino. Historia di cuátershen aña tá na nos banda.

Nos humanidad ta exihí di nós, trata di detectá algu di humanidad den macamba, aínda, a pesar di cuátershen aña di barbarismo. Nós a busca y te aínda nós no a haña nada.

Papiamentu Bibu

5/07/2009

Determinashón di Depósitonan Petrolero via Satelital


ScienceDaily (Feb. 27, 2009) — A new map of the Earth’s gravitational force based on satellite measurements makes it much less resource intensive to find new oil deposits. The map will be particularly useful as the ice melts in the oil-rich Arctic regions. Ole Baltazar, senior scientist at the National Space Institute, Technical University of Denmark (DTU Space), headed the development of the map.

The US company Fugro, one of the world’s leading oil exploration companies, is one of the companies that have already made use of the gravitational map. The company has now initiated a research partnership with DTU Space.

“Ole Baltazar’s gravitational map is the most precise and has the widest coverage to date,” says Li Xiong, Vice President and Head Geophysicist with Fugro. “On account of its high resolution and accuracy, the map is particularly useful in coastal areas, where the majority of the oil is located.”

Satellite measurements result in high precision

Ole Baltazar’s map shows variations in gravitational force across the surface of the Earth and knowledge about these small variations is a valuable tool in oil exploration. Subterranean oil deposits are encapsulated in relatively light materials such as limestone and clay and because these materials are light, they have less gravitational force than the surrounding materials.

Ole Baltazar’s map is based on satellite measurements and has a hitherto unseen level of detail and accuracy. With this map in your hands, it is, therefore, easier to find new deposits of oil underground.

Climate change is revealing new sea regions

The gravitational map from DTU Space is unique on account of its resolution of only 2 km and the fact that it covers both land and sea regions. Oil companies use the map in the first phases of oil exploration. Previously, interesting areas were typically selected using protracted, expensive measurements from planes or ships. The interesting areas appear clearly on the map and the companies can, therefore, plan their exploration much more efficiently.

“The map will also be worth its weight in gold when the ice in the Arctic seriously begins to melt, revealing large sea regions where it is suspected that there are large deposits of oil underground. With our map, the companies can more quickly start to drill for oil in the right places without first having to go through a resource-intensive exploration process,” explains Ole Baltazar.

Based on height measurements instead of direct gravitation measurements

The success of the gravitational map is due in large part to the fact that it is not based on direct gravitation measurements but on observations of the height of the sea, which reflects the gravitation.

“Height measurements have the advantage that it is possible to determine the gravitational field very locally and thus make a gravitational map with a resolution of a few km. For comparison, the resolution of satellite measurements of gravitational force is typically around 200 km. Satellite gravitation measurements are used, for example, to explore conditions in the deeper strata of the Earth, but are not well suited to our purposes,” Ole Baltazar explains.

Mentira: In flagrante delicto

A gara Tanchi Me (asina ta llam’é cariñosamente) riba un mentira, pero mentira mama.

Den e corant macamba Antillaans Dagblad Tanchi Me ta laga sa qu no tin petroli.

Pa su gran mala suèrtè Presidente Chávez den un presentashón di explorashón di gas riba lamán ganchu caribe, ta indicá qu dilanti costa di Venezuela dénter di e area marítimo venezolano, y nós ta cai den e area ey, tin gas comprobá.

Y pa informashón di nos lectornan, gas tá un producto resultado di e mesún proceso qu ta forma petroli. Esey ta nificá qu por general caminda tin gas, tin un posibilidad grandi qu tin petroli.

Nós tá tratando vía nos contáctonan di haña e video cu e presentashón di Presidente Chavez.

Sin embargo por mira algu di loque nós tá bisando a través di e siguiente enlace, especialmente e parti caminda por mira costa venezolano y claramente por mira Trinidad:

http://www.vtv.gov.ve/videos-destacadas-en-video/17720


Papiamentu Bibu

5/06/2009

Declarashón Final: Parasitismo Macamba (2)

Ofensiva Final

Den nos promé edishón nós a relatá algún asuntu di principio qu ta determiná e actual proceso di colonisashón. Un punto di considerashón:

Nós no méster considerá e proceso di colonisashón como un proceso clásico di ocupashón, explotashón, dominio etc. etc. E proceso actual tá muchu mas dinámico, flexíbel, adaptábel y especialmente sútil según e condishonan di momento. Ocupashón, colonisashón, explotashón, opreshón tá procésonan vigente ya cuátershen aña. Además ocupashón y colonisashón y tur su consecuéncianan pernicioso awor mas qu nunca ta requerí di colaborashón. ¿Colaborashón di quen? Colaborashón di un sector di sociedad precisamente corrumpí pa colonialismo rassista macamba di cuátershen aña. Corumpí na tal nivel qu ta bisa qu «Hulanda ta stima nós» y «nós mes no por». Nós no quièr men solamente corumpí pa cèn y posishón privilegiá, sino mas aínda pa e eféctonan y consecuéncianan sicopatológico como resultado di cuátershen aña di ocupashón, explotashón, dominashón, sclabitud y genocidio qu a resultá den hende a través di nos espectro social, di grandi te chiquí, di bieu te hoben, di ricu te póber, di descendiente di catibu te descendiente di doño di catibu qu no ta quere qu nós por bira independiente pasobra nós mes no por. Hende miedoso.

E resultado tá un sociedad qu aínda tá feudal den tur sentido di palabra, caminda macamba tin tur privilegio y algún di nós den nan rabu pa sinti e sabor di algu di privilegio. Un élite qu no tin ningún clase di ambishón qu no tá mas qu mantenshón di e actual Status Quo colonial feudal di cua e ta cosechá algu, sin realisé qu sin e structura feudal colonial parasitario ey, l’e por a cosechá mas tantu. Y un pueblo, e hòmber «común y coriente» qu no ta realis’é qu e tá nada mas qu «recurso humano», manera e tábata antes caba.

Prostitushón di idioma a baha na e nivel qu a reducí, manera tempu di catibu, hende na nivel di calque otro recurso necesario den e cadena di producshón.

Nós como colonia tá recurso natural y humano pa sirbi interés macamba. Di tal manera nós tá recurso humano qu nós tá contentu qu nos yunan por bai studia na Paisnan Abóu sin realisá nós qu nán tá recurso humano pa interés y desarollo macamba. Mayoría ta queda Paisnan Abóu y ta yuda desarollá Paisnan Abóu. Resultado: un subdesarollo permanente, un anemia permanente pasobra e mihonan entre nán no ta bolbe pa construí un patria mihó.

E «interacshón» colonial feudal aquí tá totalmente parasitario. Colonialismo macamba tá parasitario. Colonialismo macamba ta extraé e mihó eleméntonan di nós, for di recurso natural te recurso humano pa su mes beneficio y no esún di nós. Den término científico nós por llamé un simbiosis parasitario patológico: e parásito, macamba, sémper ta sali beneficioso. E huesped, nós, sémper ta sali pèrdí. Shell tábata pasahero y offshore macamba a desbaratá y lanta na Paisnan Abóu.

E sistema colonial macamba parasitario ta mantené su huésped, nós (Antilla), den un condishón stacionario suficientemente condishoná pa por sigui parasitá, sigui chupa. P’esey no tin adelanto real, progreso real y bienestar real. Tur intento di nos banda e parásito macamba ta probechá mesora tantu pa loque ta trata recurso humano como recurso natural.

E proceso parasitario macamba aquí tá e mecanismo qu ta guía e actual proceso. Y manera tur parásito, e ta adaptá según circunstancia. P’esey e sistema parasitario macamba tá dinámico, flexíbel y adaptábel según e momento.

Na áñanan 40-50 di siglo pasá e sistema parasitario macamba corupto aquí a producí Statüt pa por sconde su naturalesa colonial parasitario. Esey quièr men qu no tábata menos parasitario. Al contrario.

Si nós comprondé su naturalesa, anto nós ta comprondé qu loque pa asina tantu hende tá autonomía, tá un sistema sirbiendo parasitismo colonial rassista macamba. Sémper. Ehemplo tin suficiente: Mira con nós sociedad ta sirbi como «playground» y desarollo pa «stagiaire» macamba, excluyendo nos mes múchanan permanentemente. E preferencia macamba pa macamba tá fundamentalmente rassista, basá riba nan código genético rassista di apartheid.

Pa nós por sirbi nan interesnan a crea e ilushón di autonomía. Pero e fundamento di loque pa mayoría di nós tá autonomía, tá colonial rassista: nos leynan bou di e pretexto di concordancia tá trahá según nan concéptonan, modelá bou di guía di nan specialístanan hurídico (como asistente técnico). Nós sistema hudicial tá totalmente controlá pa macamba. Nós fiscalía tá controlá pa macamba. E figura hurídico gobernador, awendía dòrná pa un yu di tera, tá controlá pa macamba. Y pa tur siguridad qu e yu di tera aquí, como representante macamba aqui, no ta bai contra interés macamba, a pone banda di je como còntròl un representante di reino (lesa macamba). Statüt tá un documento colonial corupto, resultado di e acto coruptivo di mas bárbaro qu historia humano conocé: colonialismo parasitario rassista macamba.

Prostitushón di idioma tá di tal naturalesa qu e parasitismo aquí macamba ta llama yudansa.

Mañán nós ta (purba) sigui.

Papiamentu Bibu


P.d.: Artículo 3 di e Concepto Areglo di Departamento Colonial Còrçáo ta siña nós qu por nombra hulandés (den sentido hurídico) na calque posishón público.

Global Research TV: Swine Flu Pandemic: Where did it come from?

5/05/2009

Declarashon Final: Comienso (I)

Ofensiva Final

Awemainta den e programa Mòru Bon Día a entrevistá Chin Behilia. Naturalmente e tópico tábata e actual desarollo político. Lamentablemente pa motibu di compromiso nós no por a sigui e programa completamente. Loque sí a llama nos atenshón tá algún ponencia qu nós tambe a formulá cu frecuencia riba e página aquí di expreshón líber y bibu.

Chin Behilia ta conta, tempu e tábata políticamente activo, qu el topa cu un documento di Hirsch Ballin na 1990. Después, vía otro documento, mas y mas el a cuminsá llega na e conclushón qu e actual proceso tá parti di un plan pa controlá y dominá nós. Según Chin Behilia na e momento aquí nós tá den e tercer fase di e plan. Tambe el a menshoná otro fase di e plan: ceramentu di Shell y asina propiná nos sociedad un gòlpi fulminante. Nós quièr còrda e lector qu ya na 1988 den e revista «científico» CDA Verkenningen Hirsch Ballin a tuma iniciativa di e proceso actual. Aínda e tin un papel principal. Den e artículo Colonia o Colonia Plus nós a describí con e proceso aquí tá directamente vinculá cu derumbe di bloque soviético y Pacto di Varsovia.

Behilia ta bisa qu tábatin un momento qu macamba a dicidí di activá e proceso aquí y ta llega na e conclushón qu Trinta di Mei tábata e momento. ¿Cua te a argumento di Chin Behilia? Macamba tin miedu pa pèrdè su supuesto bon nòmber den exterior. Behilia a llam’é un «tik» riba nan dede. Trinta di Mei lo a pone macamba tremendamente den descrédito na nivel mundial y lo a perturbá e imagen y bon nòmber asina cautelosamente cultivá di seriedad, honestidad y inofensividad. Pues den vishón di Chin Behilia, e proceso qu a cuminsá cu Trinta di Mei, tá un proceso di retaliashón macamba. Bengansa macamba. Un contragolpe macamba.

Chin Behilia ta menshoná qu na caminda pa Statüt, Nashonan Uní no quièr a libra macamba di e obligashón di raportá na Comishón di Descolonisashón. Nos mes héndenan a bai Nashonan Uní y declará qu nós bou di Statüt lo goza di autonomía, por lo tanto no tábatin nada contra eliminá e obligashón di raportá. Papiamentu Bibu a llam’é un eror histórico. Na ningún momento méster a libra macamba di e obligashón ey y asina mantené e carácter y condishón colonial di Antilla. Nós a llama Statüt e codificashón hurídico di nos condishón colonial. Tapa e condishón colonial aquí cu Statüt tábata primordial pa no por acusá macamba di tá colonial. ¡Cuantu cos pa salbaguardiá nan supuesto bon nòmber! Tá e miedu visceral aquí di queda desenmascará como colonial rassista, tábata un di e motíbunan qu macamba méster a reconocé soberanía y independencia di Sürnám.

Nós a menshoná e punto importantísimo aquí entre otro den e artículo Fitna den Contexto o con llega na Independencia (Fitna tá e película anti-Islam di Wilders). Ora ta exponé nan colonialismo rassista, ta ocashoná un biahe liña recto pa baño. E ta crea doló di barica instantáneo. ¿Paquico? Pasobra e supuesto bon nòmber tá esún cos qu ta generá billones y billones di florín den nan operashonan internashonal di explotashón na mundu. Y cèn, manera nós a scirbi na diferente ocashón, ta macamba su dios, su soño y su pesadilla. Y ora mishi cu macamba su interés, cèn, ta mishi cu su esencia, su razón di tá.

Na su manera di miré, Chin Behilia a describí un proceso di colonisashón qu, na nos manera di miré, nunca a para. Sémper bai e proceso ey a queda vigente. Cuátershen aña e tá vigente. Nós a splica den Colonia o Colonia Plus, qu Statüt tábata parti di un proceso histórico di descolonisahón na escala mundial cu ún grán diferencia: Nos proceso no tábatin nada di aber cu descolonisashón. Statüt tá resultado di política macamba corupto como parti di un historia colonial corupto di awor casi cuátershen aña, qu a corumpí nos representántenan y inducí na colaborá cu e notorio declarashón ante Nashonan Uní na fabor di e supuesto autonomía. Den un remetido den Amigoe, A. Durand a llama e último cuátershen áñanan e forma máximo di corupshón. Por lo tanto, Statüt tá un documento corupto. Statüt tá un derivado corupto di un política bárbaro rassista corupto di cuátershen aña. Statut tábata simplemente e vèrnis pa tapa e berdadero carácter y condishón colonial rassista corupto di Antilla. Autonomía, manera nós a splica na diferente ocashón, tábata un ilushón. Esey no ta nificá qu den transcurso di tempu macamba méster a cede influencia y dominio colonial rassista.

¿Den cua sentido macamba méster a cede poder colonial rassista? Na nivel di educashón na papiamentu, culturalmente cu un rebibamentu y reafirmashón di nos cultura y patrimonio. Diferente expreshón cultural manera tambú, a sali for di scuridad. Reafirmashón di nos idioma papiamentu.

Declarashón Final tá un Solushón Final, un Endlösung estilo macamba, un Declarashón Final di Dominio Colonial Rassista Abrí y Total contra nós pa controlá, o al menos purba controlá sociedad antillano na tur nivel. Instrucshón di miníster di husticia macamba p.e. tá un instrumento mas di còntròl. Un campo di concentrashón qu llama bantustán. Tá eleméntonan clásico di un sistema di apartheid y bantustán qu «rooineknan» macámbanan manera e de Klerknan y Vervoertnan a crea na Suráfrica.

Den e artículo Educashón Clásico y Papiamentu na 2007, dos aña pasá, nós a scirbi lo siguiente:

«Y cu un capítulo mas den historia colonisadó na caminda, o sea mas di e mesún receta for di día qu nos tá colonia, y e mero echo qu abiertamente y sin ningún clase di escrúpulo ta bai tin còntròl directo riba nos mes presupuesto, nos mester queda pendiente di còrtamentu den presupuesto pa p.e. educashón na papiamentu, desarollo di papiamentu como idioma mama y hasta expreshón cultural popular (p.e. Kas di Kultura).»

E miníster di Educashón macamba Plasterk a llama hulandés e «elemento di coheshón» den reino macamba. Idioma di tur colonisadó sémper tábata un arma di opreshón y dominio. ¿Na 2009 esey di ripiente no tá e caso mas? E concepto «elemento di coheshón» den nos contexto colonial rassista, caminda idioma macamba tá un instrumento mas di dominashón y opreshón, tá un ehemplo pa excelencia di loque tá prostitushón di idioma, o sea llama dominashón, coheshón. Esaqui a sali for di boca di un supuesto izquierdista, un supuesto progresivo. Nós tá preparando un artículo específicamente dedicá na prostitushón di idioma.

Chin Behilia tin razón, macamba a penetrá y tá penetrando sociedad antillano na diferente nivel: financiero, económico, hurídico, fiscal, social, ético y moral. Tá falta e proceso final aquí pa, den nan concepto, llega na un còntròl total o totalitario; estilo fascista nazi. Nán tin experiencia ya cuátershen aña. Den loque nós ta diferenciá cu mayoría tá qu e proceso di colonisashón sémper tábata, tá y sémper lo tá e meta principal. Inclusive na un país soberano manera Sürnám, caminda ya pa algún tempu tin 5000 macamba ta migra bai alla, tá creando e mesún problema fundamental rassista macamba: un presencia demográfico macamba sustancial ta crea apartheid y segregashón. Tá genético.

Históricamente macamba tá contra nos emancipashón, soberanía y independencia. Macamba tá enemigu di nos proceso di emancipashón. Permití macamba penetrá, ta nificá crea cabai di Troya den nos sistema di maneho y gobernashón di nos sociedad. Laga macamba controlá e structúranan di còntròl manera polís, husticia y procuraduría general y fiscalía tá complementá e proceso di còntròl, opreshón y dominashón y ta transformá e structúranan aquí di còntròl den structúranan di represhón totalitario fascista rassista nazi.

Sémper macamba lo ocupá e puéstonan clave. A bai asina leu qu según e areglo nobo por nombra macamba na calque posishón publico. P’esey ora nós papia di colonialismo, nós ta papia di rassismo. Colonialismo tá inseparábel di rassismo. Colonialismo tá den su esencia, den su fundamento rassista. Colonialismo tá rassismo pa excelencia.

Día a cuminsá cu e proceso di balcanisashón di Antilla y anecshón di BES, nós no a realisá nós qu BES políticamente y geopolíticamente ta bai crea un problema pa nós.

Na promé lugá lo crea un situashón na Boneiru qu lo resultá den un posishón minoritario di boneriano. Ya den corant a Sali un artículo qu dénter di algún aña, boneriano lo tá minoría. ¿Y quen lo tá mayoría? ¿Y qui posishón boneriano lo tin ocupá den e sociedad ey, totalmente cambiá? Boneiru lo tá e promé ehemplo di institushón siglo XXI di apartheid moderno. Boneiru lo tá un bantustán oficialmente.

Mañán nós lo (purba) sigui cu e serie aquí.


Papiamentu Bibu

5/04/2009

Grip Porcino

Aqui ta sigui un serie di artículo qu ta duna tur indicashón qu e supuesto carácter pandémico di grip porcino (grip di porco) tá un farsa. Tur artículo tá di persónanan di credencial intachábel y di trayectoria conocí. Manera sémper fuéntenan mediático directamente ligá na interesnan grandi, ta tapa y troce bèrdad.

Promé qu nós publicá e serie di artículo, nós quièr còrda e lector qu te aínda nós ta papia di 17 caso letal na nivel mundial, contra pandémianan real, berdadero y diario manera 16.000 mucha qu ta muri diariamente pa hámber, 6.000 persona qu ta muri diariamente pa Sida y 8.000 persona qu ta muri diariamente pa malaria.

Flying Pigs, Tamiflu and Factory Farms - by F. William Engdahl - 2009-04-29
If we are to trust the media reports, the world is on the brink of a global pandemic outbreak of a new deadly strain of flu H1N1.

Flying Pigs and the WHOFlying Pigs, Tamiflu and Factory Farms Part II:
- by F. William Engdahl - 2009-05-04

Political Lies and Media Disinformation regarding the Swine Flu Pandemic - by Michel Chossudovsky - 2009-05-01
The media reports are twisted. Realities are turned up side down. Policy statements are not backed by medical and scientific evidence.

Is it the "Mexican Flu", the "Swine Flu" or the "Human Flu"? What are the origins of the pandemic?
- by Michel Chossudovsky - 2009-05-04


Gripe porcina: ¿amenaza global?Editorial de The Lancet
01-05-2009

5/03/2009

Palabra di Día: Influenza

Hacia el siglo XV, en italiano se empleaba la palabra para referirse al contagio de una enfermedad, entendido como la 'influencia' que la dolencia de una persona ejercía sobre otra. Durante algún tiempo mantuvo este sentido y también el de 'brote' de alguna enfermedad.

La palabra italiana, tomada del bajo latín influentia, ya era empleada con ese sentido en tratados de medicina desde el siglo XIV. Los historiadores recuerdan que en 1504 hubo en Italia una epidemia de fiebre escarlatina, que se llamó influenza di febre scarlattina (epidemia de fiebre escarlatina). Dos siglos más tarde, en 1743, surgió, también en Italia, una gran epidemia de gripe, que en poco tiempo se extendió por toda Europa, que se llamó influenza di cattarro (brote o epidemia de catarro), nombre que luego se abrevió a influenza y restringió su significado a la gripe.

Esta denominación ya había sido adoptada por el francés en 1782 como denominación de la gripe, y por la misma época llegó al inglés. En 1843 aparece por primera vez en esta última lengua bajo la forma flue, en una carta en la que el poeta inglés Robert Southey informaba que estaba afectado de gripe. Esta grafía pasó más tarde a la actual flu. En español, el registro más antiguo que encontramos data de 1895, en la pluma de Benito Pérez Galdós, en su Torquemada y San Pedro:
A las nueve, bajó Cruz del Águila, dando el brazo a su amiga Augusta, y por la escalera se lamentaban de que Fidela, retenida en cama por un pertinaz ataque de influenza, no pudiera asistir a la misa. Pasaron al salón, y del salón, juntas con las otras damas, a la capilla, ocupando sitios de preferencia en el presbiterio.


En el Diccionario de la Academia, este nombre de la gripe sólo apareció en la edición de 1927 definido como "italianismo por trancazo o gripe".

Fuente: El Castellano

5/02/2009

Censura Macamba

Riba e página-web di e corant macamba De Volkskrant a sali un artículo cu e título «Stop Mythe van eigen Onschuld» relashoná cu e atentado di un macamba riba nan reina. Nós a scirbi e siguiente reacshón qu na promé instancia a sali publicá. Después qu nán a haña nan bèrdad curú den nan tayó, a censur'é. Aqui ta sigui e texto (traducí):

Paisnan Abóu no a pèrdè su inocencia awor, ni cu e asesinato di Fortyun y tampoco cu e ehecushón di Van Gogh, sino muchu antes ya cuátershen aña pasá cu robo, piratería, colonialismo, ocupashón, explotashón, opreshón, sclabitud y genocidio na Antilla, Surnam y Indonesia.

Libertad di expreshón y pensamentu, manera nán ta profesá, tá solamente bálido ora ta ripití nan mentíranan.

Papiamentu Bibu